Şangay Beşlisi Ve Türkiye'nin Stratejik Güvenliğine Gelecekteki Etkisi

Murat KARTAL, Mehmet Serkan ÇINAROĞLU
2022 Social Sciences Studies Journal  
Şanghay İşbirliği Örgütü (Shanghai Cooperation Organization-SCO), Orta Asya'da Doğu-Batı çatışması için yeni bir savaş alanını pekiştiren birçok çıkar ve güç oyununa hizmet eden geleneksel olmayan bir bölgesel örgüttür. Bu örgütün resmi amaçları; uluslararası terörizme, etnik ayrılıkçılığa ve dini aşırılıkçılığa karşı koymaktır. Bölgesel sorunları çözmek, ekonomi, ticaret, kültür ve eğitim alanındaki değişimleri kurumsallaştırmak da bu organizasyonun temel resmi amaçlarıdır. Ancak, ŞİÖ bölgesel
more » ... bir organizasyondan daha fazlasıdır. 2001 yılında Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan'ın Orta Asya (CA) devletlerinden liderler bu örgütü kurmaya karar verdiklerinde, başlangıçta bölgenin iç güvenlik sorunlarını hedef almıştır. Ancak uluslararası sistemde Rusya ve Çin'in yeniden canlanması ŞİÖ'nün vizyonunu değiştirmiştir. Bu çerçevede ŞİÖ, ABD'ye karşı yumuşak dengeleme politikaları izlemek için kurumsal bir araç haline gelmiştir (Deniz, 2013) . Rusya; ŞİÖ, Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (CSTO) ve Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) dahil olmak üzere bölgeler arası etkileşimlerde kullanılabilecek ve ortaya çıkan çok kutupluluğu yansıtan jeopolitik çoğulculuk yaratmaya çalışmaktadır. Yumuşak dengeleme politikaları aracılığıyla, hem ŞİÖ, hem de diğer Asya bölgesel örgütleri, ABD liderliğindeki dengesiz tek kutuplu dünyanın düzensizliğinin yerini alması için çok kutuplu bir dünyayı sınırlamıştır. Çin de ekonomik bir güç olmanın tüm avantajlarını kullanarak aynı politikayı izlemiştir. Çin, ASEAN gibi bölgesel entegrasyonlar yoluyla daha proaktif bir yaklaşım benimsemiştir. ŞİÖ, Çin'in Orta Asya'da
doi:10.29228/sssj.62312 fatcat:dbe26n47grfpnhiqvzder6p7ie