Psy, ludzie i Bóg: Ekoteologia w dramatach Mariusza Bielińskiego i Jarosława Jakubowskiego

Jacek Kopciński
2022 Pami?tnik Teatralny  
Księga psa Mariusza Bielińskiego i Pies Jarosława Jakubowskiego to dwa teksty dramatyczne, które w oryginalny sposób ukazują relacje między człowiekiem i zwierzęciem. W obu sztukach pies jest samoistnym bytem, "gatunkiem stowarzyszonym" z człowiekiem (Haraway), "członkiem wspólnoty rodzinnej" (Baratay) i "zoe-egalitarystycznej" wspólnoty w znaczeniu, jakie nadaje temu pojęciu współczesny posthumanizm (Braidotti). Autor eseju odwołuje się do tych kategorii, by je następnie przekroczyć, badając
more » ... tafizyczną koncepcję ludzko-zwierzęcych relacji ukazaną w dramatach. Podejmowana przez bohaterów Bielińskiego i Jakubowskiego retrospekcja przyjmuje postać pisarsko-egzystencjalnego obrządku żałobnego po zmarłym psie i prowadzi do głębokiej przemiany ich świadomości. Poprzez zderzenie losu cierpiącego zwierzęcia z historią Męki Pańskiej obaj pisarze dekonstruują spetryfikowane prawdy wiary chrześcijańskiej, odnawiając je i włączając w przestrzeń własnego doświadczenia i własnego dyskursu. Dlatego w interpretacji dramatów perspektywa ekologiczna została połączona z teologiczną. Autor odwołuje się do koncepcji "teologii zwierząt" Linzeya (ofiara Jezusa Chrystusa jako wzór międzygatunkowych relacji), a następnie, podążając za myślą Gadamera i Lévinasa, stawia tezę, że osią obu utworów jest hermeneutyczne pytanie o to, czy "duchowy dystans", jaki w naszej epoce powstał między Bogiem a ludźmi, człowiek nowoczesny może pokonać, zwracając się w stronę zwierzęcia, by "przyswoić sobie" jego "obcość", która otworzy go na "obcość" Boga.
doi:10.36744/pt.1023 fatcat:r35wkbnhqfh47cbf33anhhdou4