Euklidesowe Elementy geometrii przez ponad dwa tysiące lat stanowiły swoisty wzorzec naukowej formy przekazu. Jeszcze w dziewiętnastowiecznej Europie były podstawowym podręcznikiem geometrii. Ich prostotę i spójność logiczną podziwiali na przestrzeni stuleci nie tylko matematycy. Reprezentanci innych nauk -m.in. astronomii i fizyki -nierzadko wzorowali się na logicznej strukturze tego dzieła poszukując w obszarze swoich dyscyplin mocnych aksjomatów. W 1494 r., dwa lata po odkryciu Ameryki oraz

more »

... 29 lat przed datą urodzin Adama Smitha, Luca Pacioli ogłasza dzieło pt. Summa de arithmetica, geometria, proportioni et proportionalita. To początek wielkiego programu badawczego, który może być porównywany ze znaczącymi osiągnięciami nauki nowożytnej. Historia nauki (w przeciwieństwie do praktyki gospodarczej) wciąż nie dostrzega doniosłości programu Paciolego. Wynika to ze specyfiki ekonomii jako dziedziny wiedzy -jej genezy, metody oraz unikalnych dróg rozwoju. Kazimierz Ajdukiewicz, jeden z czołowych przedstawicieli filozofii analitycznej (szkoła lwowsko-warszawska), w pracach dotyczących metodologii nauk twierdzi, że konstrukcję każdej nauki przenika zbiór aksjomatów, wokół których narasta przedmiotowa wiedza [Ajdukiewicz, 1965] . Poniżej zostanie wykazane, że to kluczowe twierdzenie Ajdukiewicza dotyczy również teorii ekonomii pojmowanej w szczególny sposób. Z perspektywy historii nauki interesujący wydaje się fakt, że system aksjomatów Paciolego ma ponad 500 lat i jest znacznie starszy od wiekopomnego dzieła De revolutionibus orbium coelestium. Filozofia nauki według Imre Lakatosa W historii dwudziestowiecznej filozofii nauk empirycznych można wyróżnić pięć następujących po sobie okresów [Bocheński, 1993a] : 1) okres dogmatyczny, 2) okres indukcjonistyczny, ) okres falsyfikacjonistyczny, 4) okres relatywizmu, 5) okres programów badawczych. * Autor jest pracownikiem Zakładu Finansów na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego, e-mail: le.niemczyk@wp.pl. Artykuł wpłynął do redakcji w lipcu 2010 r. Autor pragnie złożyć podziękowania anonimowym recenzentom z redakcji "Gospodarki Narodowej" oraz dr. Tadeuszowi Smudze (sekretarzowi redakcji) za cenne uwagi oraz wskazówki, które pozwoliły nadać artykułowi ostateczny kształt.