In het pas verschenen boek De Congo Codes volgen we Dirk-Jan Koch tijdens vijf boeiende jaren in de Democratische Republiek Congo, eerst als diplomaat en daarna als medewerker bij de ngo Search for Common Ground. Gedurende die vijf jaar probeert hij antwoord te vinden op één centrale onderzoeksvraag: wat is de rol van de internationale gemeenschap in Congo vandaag -hebben we te maken met internationale samenwerking of eerder internationale tegenwerking. Dit is een zeer interessant uitgangspunt,

more »

... gegeven het feit dat Congo algemeen bekend staat als een van de (potentieel) rijkste landen ter wereld, terwijl het toch ongeveer helemaal onderaan de Human Development Index bungelt. Al snel blijkt dat het antwoord op deze vraag niet zo eenduidig is -Dirk-Jan Koch komt voorbeelden tegen waar internationale samenwerking zeer efficiënt is, maar is ook getuige van het falen van internationale steun. De auteur begin zijn verhaal in augustus 2008, wanneer hij met vrouw en kind naar Kinshasa vertrekt om daar tweede ambassadesecretaris te worden op de Nederlandse ambassade. Met haar aanwezigheid in Congo wil Nederland vooral bijdragen tot de stabiliteit in het land, want grote handelsbelangen heeft het er al lang niet meer. Met zeer veel enthousiasme stort Dirk-Jan Koch zich dus in het woelige Congo, waar hij al snel merkt dat het land een grotere impact op hem uitoefent dan omgekeerd. Tijdens zijn eerste maanden in Congo getuigt hij van een groot doorzettingsvermogen en een opmerkelijke doortastendheid, maar ook van enige naïviteit -wat onder andere blijkt uit het foto-incident en de confrontatie met de plaatselijke inlichtingendienst in Goma (p. 29). Dat wij westerlingen ons in een ander referentiekader bevinden, en het niet altijd makkelijk hebben om ons in te leven in de denkwereld van de Congolezen blijkt ook al snel als Dirk-Jan Koch zich verdiept in de strijd tegen kindsoldaten, en dan ontdekt dat die problematiek veel complexer is dan aanvankelijk wordt gedacht. De hervorming van het Congolese leger lijkt een voorbeeld te zijn van manieren waarop internationale hulp doeltreffend kan zijn. Daar tegenover staat echter dat het een aanverwante sector van het leger is -de wapenhandel -die de meest desastreuse effecten oplevert in Congo. Wapens die vrij circuleren vormen inderdaad een reusachtig probleem in Congo; het andere is -contradictorisch genoeg -de gigantische rijkdom aan bodemschatten. Verschillende hoofdstukken in het boek zijn gewijd aan het foute goud en aan de problemen in de di-Downloaded from Brill.com03/23/2021 10:41:00PM via free access