SŁOWA KLUCZOWE: osuwiska, jednostka skolska, zdjęcia lotnicze, model cyfrowy terenu STRESZCZENIE: Osuwiska naleŜą do naturalnych zagroŜeń geodynamicznych, powodujących zagroŜenie środowiska naturalnego i przynoszące znaczne straty ekonomiczne w wielu regionach świata. W artykule przedstawiono zastosowanie teledetekcji, fotogrametrii i modeli cyfrowych terenu do badania osuwisk. Pogórze Dynowskie jest najsłabiej rozpoznane pod kątem występowania osuwisk w polskich Karpatach fliszowych. Problem

more »

... n był omawiany w nielicznych opracowaniach naukowych (Wdowiarz, 1946; Pękala, 1965). Obszar badań jest połoŜony w obrębie jednostki skolskiej. Jest ona w tym regionie Pogórza Dynowskiego zbudowana z warstw inoceramowych, łupków pstrych, warstw hieroglifowych i menilitowych oraz warstw krośnieńskich. Całkowita powierzchnia zajęta przez osuwiska wynosi 1667.41 ha, co stanowi około 18 % całego obszaru badań. Na całym badanym obszarze, zarejestrowano 248 osuwisk. Na omawianym obszarze najwięcej osuwisk zarejestrowano w klasie wielkości do 5 ha. Stanowią one około 56 % wszystkich osuwisk. Najmniej osuwisk występuje w klasie powyŜej 40 ha. Analiza przestrzenna GIS wykazała, Ŝe najczęściej osuwiska występują przy nachyleniach między 7 o a 10 o oraz przy NE ekspozycji terenu. W celach porównawczych obliczono wskaźniki osuwiskowości dla osuwisk rozwiniętych na jednej serii skalnej, jaki na kilku seriach skalnych. Najczęściej osuwiska występują w obrębie warstw inoceramowych oraz między warstwami inoceramowymi i łupkami pstrymi. W zaleŜności od rozciągłości warstw geologicznych wyróŜniono pięć typów osuwisk. Najwięcej zarejestrowano osuwisk subsekwentnych. Jest to prawdopodobnie związane z budową skibową obszaru badań. 1. WSTĘP W wielu gminach i powiatach połoŜonych na obszarze Pogórza Dynowskiego nie ma aktualnych danych na temat rozmieszczenia osuwisk. Informacje takie są istotne do planowania przestrzennego a takŜe do zapobiegania katastrofom wywołanym osuwiskami. Do powstawania lub uaktywniania się wielu osuwisk na omawianym obszarze przyczyniły się katastrofalne opady deszczu w lipcu 1997 roku, wiosną 2000 roku oraz w lipcu 2001 roku a takŜe na przełomie lipca i sierpnia w 2004 roku. RównieŜ duŜe opady mokrego śniegu, długo zalegającego wiosną 2001 roku uruchomiły osuwiska. Spowodowało to liczne zagroŜenia dla budynków mieszkalnych, uszkodzenia sieci dróg i wodociągów oraz linii telefonicznych, energetycznych a takŜe kolejowych.