Vincenzo Scamozzi's traktaat L'ldea della Architettura Uni-versale werd in 1615 voor het eerst gepubliceerd in Venetië in een luxe en dure folio-editie.' Naar voorbeeld van de uit-gaven van Palladio en Serlio was het boek van Scamozzi rij-kelijk voorzien van plattegronden en opstanden, en bevatte een uitgebreide verhandeling over de vijf zuilenordes, even-als afbeeldingen van een aantal van zijn eigen ontwerpen. Zijn opzet om tien boeken te schrijven verbond de bedoelin-gen van Scamozzi

more »

... n met de traktaten van Vitruvius en Alberti. De hooggegrepen opzet van L'ldea, met grote hoeveelheden klassiek-erudiete kennis, paste bij de opdrach-ten van de zes gepubliceerde delen aan belangrijke Europese machthebbers. 2 De publicatiegeschiedenis van Scamozzi's traktaat laat echter zien, dat het werk werd ontdaan van zijn erudiete inhoud, en veranderde in een handleiding voor bouwmeesters of handwerkslieden. Deze omslag vond plaats in Holland in het midden van de zeventiende eeuw, in de context van rivaliserende uitgaven: de eerste een luxe architec-tuurtraktaat, de tweede en derde vereenvoudigde versies van Scamozzi's Ordes, en de vierde een compendium van de zui-lenordes volgens Palladio, Vignola en Scamozzi. 3 De oorspronkelijke Italiaanse editie van Scamozzi's trak-taat omvat slechts zes van de tien geplande boeken. Deel l bevat Boek I over "de uitnemendheid van de architectuur en haar delen, en dat wat gebruikelijk is voor vooraanstaande ar-chitecten". Boek twee behandelt "de streken en landen, de kwaliteit van grondstukken, en de plattegronden van steden en vestingwerken". Boek III heeft als onderwerp privégebou-wen, "voor gemak, en tevredenheid". Deel twee bevatte Boek VI over de zuilenordes, en ornamenten. Boek VII onderzoekt bouwmaterialen, en Boek VIII gaat in op de funderingen en daken van gebouwen. Van de vier ongepubliceerde boeken zou Boek IV alle soorten openbare gebouwen behandelen, Boek V de religieuze gebouwen, Boek IX de detaillering van architectuur en Boek X naast de verbouwing en restauratie van gebouwen ook landaanwinning. 4 Het traktaat, zoals ge-publiceerd in 1615, bevatte twee rijkelijk versierde titelpagi-na's, 800 pagina's tekst en index, en 43 gravures waarvan 39 voor Boek VI over de Ordes. Daarnaast werden er 42 hout-snedes gemaakt voor de andere illustraties, waaronder 28 voor Boek III. Waarschijnlijk was het de omvang van de onderneming, in voorbereiding vanaf 1591, die de succesvolle afsluiting van het project verhinderde. 5 Toen Scamozzi in de jaren 1590 koos voor folioformaat en houtsnedes voor de afbeeldingen, conformeerde hij zich aan het traditionele formaat voor der-gelijke uitgaven, duur en verfijnd. 6 Of het traktaat van Sca-mozzi ooit een goede verkoop zou hebben bereikt, is onbe-kend, omdat hij in augustus 1616, slechts acht maanden na de LmEA.DELLA. fcjLARCHITETTVRA.. f^t, VNIVERSALE. SCAMOZZ-ARCHLTETTO .VENETO. Groirtre BöW^CCVNST. ofte E VYTNEMENTHEn"Vi«(DI VYF OKDERS DER.