Türkiye'de maddecilik ve maddecilik karşıtı görüşler

Cemal Güzel
2002 Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi  
Bu calışmada Türkiye'deki maddecilik ile maddecilik karsıtı görüşler ele alınmıştır. Türkiye'de maddecilik ilkin Baha Tevfik, Besir Fuad ile Abdullah Cevdet'in Ludwig Büchner'e dayanarak ortaya koyduklan görüşlerle biçimlenmiştir. Bu düşünürlerin görüşlerinde olguculuk, deneycilik, gerçekçilik, evrimcilik gibi düşünce akımlarını da içeren kaba bir maddeci anlayış egemendir. 1920'lerin başında maddeciliği temel alan bir düşünce çevresi daha ortaya çıkar: Naci Fikret ile Namdar Rahmi'nin
more » ... ı Konya Enerjetizim Okulu. 1919 yılında kurulan Kurtuluş adlı dergi ile 1921'de kurulan Aydınlık dergisi çevresindeyse Marx'in tarihsel maddecilik görüşünü temele alan maddeciler toplanır. Aydınlık dergisinin kimi yazarları 1932'de Kadro dergisini çıkarırlar. Ç'alışmada değinilen son maddeci düşünür Hikmet Kıvılcım[li]'dir. Çalışmanın ikinci kısmında, yukarda anılan maddeci düşünürlere karşı geliştirilen düşünceler ele alınmıştır. Kaba maddeciliğe karşı çıkan ilk düşünürlerden biri Şehbenderzade Ahmet Hilmi'dir. Ahmet Hilmi maddeciliğin yanısıra olguculuğu, tanrıtanımazlığı da eleştirmiştir. Yazıda daha sonra İsmail Fenni, İsmail Ferit, Harputizade Mustafa Efendi'nin görüşlerine bakılmıştır. Tarihsel maddeciliğe karşı çıkan düşünürlerden de Hilmi Ziya Ülken, Peyami Safa ile Yümni Sezen ele almıştır.
doaj:19d1d9cddc49479cb496316587f41203 fatcat:3y6ehq3yofhd5i3jz6nvqnwonq