Öz:1370 yılında kurulan Timurlular, 15. yüzyılda gerek siyasi gerekse sanatsal anlamda çok önemli işlere imza atmışlardır. Yıkılana kadarki süreç zarfında genel anlamda İpek Yolu'nun ortasından geçtiği bölgede özellikle Semerkant, Herat, Isfahan'da mimari alanda kendilerini oldukça geliştirmişlerdir. Söz konusu yapılar çeşitli araştırmacılar tarafından çalışılmış ancak bunların sembolik anlamları üzerinde detaylı olarak durulmamıştır. Halbuki Timurlu mimari eserleri ve şehirleri, işlevsel

more »

... klerinin yanı sıra gerek plan gerekse süsleme ve boyutları açısından oldukça önemli bir takım sembolik anlamlar barındırmaktadır. Bu özelliklerden ilk göze çarpanı, yapıların hükümdarlığın ve hükümdarın gücünü, ihtişamını sergileme amaçlı, oldukça devasa boyutlara ulaşmış olmalarıdır. Timurlu dönemi bitkisel süslemelerinde bahar dalları, cennetin bir yansıması olarak görülebilir; kıvrımlı dallar ise geometrik süslemelerle birlikte yine sonsuzluk anlayışının pekiştirici unsurlarıdır. Sembolik anlamda dikkati çeken diğer nokta da şehirlerin ve mimari planların "dört ana yön" anlayışına göre düzenlenmesidir. Bu dönemin mimarisinde hayvan tasvirlerine ise çok fazla rastlanmaz. Bununla birlikte tasvir edilen hayvanlar ve mücadele sahnesi Türk sanatı ikonografisinde ve sembolizminde görmeye alışık olduğumuz hususları korumaktadır. Söz konusu araştırmamızda Timurlu dönemi mimarisi gerek plan gerekse mimariye bağlı süsleme programları, Orta ve İç Asya erken dönem Türk sanatı sembolizmi de göz önüne alınarak, sembolizm açısından örneklerle değerlendirilmeye çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler: Timurlu dönemi, mimari, sembolizm, plan, süsleme. Abstract: The Timurids who were established in 1370, created many important works not only in political but in artistic area. Until their fall, they improved themselves in terms of architecture especially in Semerkand, Herat and Isfahan where Silk Road passes directly through this region. The cities and the architecture of Timurids were not only built for function but have some symbolical meanings in the terms of their dimensions and ornaments. One of their symbolic purposes is to show the power, wealth and magnificence of the ruler and the empire with their gigantic dimensions. The plant ornaments can be seen as reflection of heaven. The folded ornamental motifs, with the geometrical ones, are again symbolize the eternity. Another point that takes attention in the symbolism is the city and architectural plans of this period. They were designed according to the "four main directions". At Timurid Period architecture, the animal representations are rare. However, Timurlu Dönemi Mimarisinde Sembolizm History Studies