Öz Amaç: Yaşam boyu okuyucu olup olmamanın önemli göstergelerinden biri okumaya karşı olumlu ve olumsuz duygular hisseden öğrencilerin algı ve duygularıdır. Bu araştırma, ilkokul öğrencilerinin okurken nasıl hissettikleri ve aradan iki yıl geçtikten sonra bu duygulardaki değişim ve gelişimin belirlenmesinin amaçlandığı boylamsal bir araştırmadır. Yöntem: Araştırma çalışmanın amacı doğrultusunda nitel araştırma yaklaşımlarından biri olan fenomenoloji (olgu bilim) desenine göre ve araştırma

more »

... rinin toplanması bakımından ise gelişimsel araştırma yöntemine göre yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu Bursa'ya bağlı İnegöl ilçe merkezindeki bir ilkokulda öğrenim gören 126 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri, araştırmacılar tarafından hazırlanan "Kitap okurken neler hissettiğini veya nasıl hissettiğini bir resim çizerek gösterir misin?" açık uçlu sorusuna yönelik öğrencilerin ikinci ve dördüncü sınıfta yapmış olduğu çizimler aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma verileri 2016-2017 ve 2018-2019 eğitim öğretim yıllarının bahar yarıyılında toplanmıştır. Araştırma verileri analizi, çizimin ana konusunun "okuryazarlık" olduğu çizimlerde, evrensel olan duygusal yüz ifadeleri ve duyguları yansıtan sembol, işaret, sözcük ve duygusal ifadeler doğrultusunda kodlanarak ve bu kodlamalara dayalı frekansların hesaplanmasıyla yapılmıştır. Bulgular: Araştırma bulgularına göre, öğrencilerin büyük çoğunluğu hem ikinci hem de dördüncü sınıftayken okurken olumlu duygular hissetmekte; ikinci sınıftayken öğrencilerin sadece altısı dördüncü sınıftayken ise on ikisi okurken "farklı duygular" hissetmekte; kız öğrenciler erkek öğrencilere göre hem ikinci hem de dördüncü sınıftayken duygularını ifade ederken "kalp" figürlerine daha fazla yer vermekte; hem kız hem de erkek öğrencilerin yaklaşık olarak yarısı hem ikinci sınıfta hem de dördüncü sınıfta okurken hissettiklerine yönelik duygu durumlarını ifade ederken çizimlerinde açık kitap figürlerine yer vermekte; düşünme ve konuşma baloncuğu figürlerine yer vermeleri bakımından sınıf düzeylerine göre farklılık bulunmakta ve öğrenciler okudukları veya okumak  Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Temel Eğitim Bölümü, istedikleri eserlerin isimlerine hem ikinci hem de dördüncü sınıfta çizimlerinde yer vermektedir. Sonuç: Araştırma sonuçları, sınıf düzeyi ilerledikçe ilkokul öğrencilerinin okurken hissettikleri duyguların olumlu yönde devam ettiğini başka bir ifadeyle ilkokul öğrencilerinin okumaya dair olumlu duygular beslediklerini göstermektedir. Özgünlük: İlkokul çağındaki çocukları ve onların deneyimlerini, duygularını ve iç seslerini anlamaya yönelik bir yaklaşım, onları resim çizmeye davet etmektir. Okuma becerilerine yönelik araştırmalar söz konusu olduğunda ön plana çıkan veya merak edilen boyutun okurun duygularının değil okumanın bilişsel ve/ya akademik boyutunun olduğu ve araştırmaların çoğunlukla nicel verilere dayandığı görülmektedir. Ancak ilkokul öğrencilerinin okurken hissettikleri duyguların çizimler aracılığıyla ortaya konulduğu herhangi bir çalışmaya ise ulaşılamamıştır. Anahtar Sözcükler: Boylamsal araştırma; duyguların ifadesi; okumaya dair duyguların gelişimi; sanat temelli araştırma; ilkokul öğrencileri. Abstract Objective: One of the crucial indicators of being a reader throughout life is the positive and negative perceptions and feelings developed towards reading in childhood. This longitudinal research aims to determine how elementary-school children feel while reading and how they express their feelings through drawings. Moreover, the research intended to determine whether their feelings towards reading changed and developed after two years. Method: In accordance with the purpose of the study, the research was designed as a phenomenology method and conducted within the developmental research method according to the collected data. The research was carried out with 126 children from the second and fourth grade in an primary school in Inegol, one of the districts of the city Bursa and continued during the 2016-2017 and 2018-2019 academic years. According to an open-ended question prepared by the researchers;"Can you draw a picture about how you feel while reading a book?", the research data were collected through children's drawings. The drawings listed under the main theme "literacy" were coded within the typical facial expressions, and symbols, signs, words reflecting the emotional expressions and analyzed through calculating the frequencies based on these encodings of the drawings. Results: According to the findings, the vast majority of the children in the second grade and then also later in the fourth grade have positive feelings while reading. In the second grade, only six children and in the fourth-grade twelfth children stated that they have "different feelings" while reading. Girls drew "heart" images more than the boys when expressing their feelings in both the second and fourth grades. It was determined that approximately half of the boys and girls drew "open book" images while expressing their feelings on their readings in the second and fourth grade. There are differences according to grade levels in terms of drawing "thinking and speech bubble" images, and interestingly, in the second grade and following the fourth grade, the children wrote the names of their favourite books they have read or wanted to read in their drawings. Implications: These results show that as the grades progresses, the positive emotions of the primary-school children continue throughout their school years; in other words, children nurture positive feelings about reading. Originality: One approach to understanding primary-school children and their experiences, feelings and inner voices is to invite them to draw pictures. When it has been discussed about the researches related to the reading 276 Örnek Olay İncelemeleri / Case Studies Kartal ve Bilhan skills, it is seen that the dimension that comes to the fore is not the emotions of reader but the cognitive or academic dimension of reading and the studies are mostly based on quantitative data. However no study has been found in which the feelings of primary school students' while reading are revealed through drawings. Keywords: Longitudinal study; expression of feelings; development of feelings towards reading; art-based research, primary children. Giriş Okuma becerisi çok önemli bir eğitim hedefidir (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü [UNESCO], 2011, s.17). Okumak yeni fırsatlar yaratmanın yanı sıra yeni bilgiler edinmemizi, edebiyattan keyif almamızı ve modern yaşamın parçası olan günlük şeyleri yapmamızı sağlar (Ward ve Shortt, 2013, s. 444). Öğrenme entelektüel olduğu kadar duygusal da bir deneyimdir (Brown, 2000, s. 275). Ne yazık ki UNESCO'nun 2017 yılı verileri yaklaşık 750 milyon insanın hala okuyup yazamadığını ve 250 milyon çocuğun da küresel olarak gerekli okuryazarlık becerilerini edinemediğini göstermektedir (Valentin ve Casipit, 2019, s. 59). Bireyin okumaktan zevk alabilmesi için bireyde okumaya dair olumlu duygular oluşturulmasına gereksinim vardır. Bu duygular da yaşantı ve deneyimler sonucu oluşur. Bruckerhoff (1977, s. 104), kırk yıl önce "çocukların okuma konusunda iyi duygular geliştirmelerine yardımcı olmak için neler yapılabilir?" şeklinde bir soru sormuş. Bu sorunun sorulması, araştırmanın yapıldığı dönemde de çocukların okuma konusundaki duygularının merak edildiğini göstermektedir. Günümüzde bu durumda bir değişiklik olmuş mudur? Bir değişiklik olduysa bu hangi yöndedir? Bu çalışmada tam olarak bu soruya yanıt aranmaya çalışılmıştır: Çocuklar okurken nasıl hissediyorlar ve hissettikleri sınıf düzeyi ilerledikçe farklılık gösteriyor mu? Çevreyi, insanları ve etraftaki yerleri görme, duyma, dokunma ve tepki verme şeklimizi etkileyen duygular, günlük yaşamımızın ayrılmaz bir parçasıdır (Milligan, 2005 (Milligan, , s. 2105. Arnold ve Whitehurst, çocuğa kitap okunmasının duygusal yönlerini vurgulayarak bu süreçte okuma sevgisini arttırmanın okuma-yazma öncesi becerileri geliştirmekten daha önemli olduğunu belirtmiştir (Baker, Scher ve Mackler, 1997, s. 124). Sonraki basamakta çocukların okuma ve yazma ile ilgili duygu ve isteklerinin, ilkokulda okuma ve yazma öğrenmedeki ilerlemeleri ile ilgili olabileceği düşünülmektedir (Francis, 1997, s. 5). Yaratma ve merakı tatmin etmenin bir yolu olarak nitelendirilen (Causey, 1955, s. 58-65) okumadan zevk alma, okuma ilgisi, okuryazarlığın doğası ve işlevlerinin iyi anlaşılması gelişme ile bağlantılıyken, kaygı ve yanlış anlama ise okumada yavaş gelişme ile bağlantılıdır (Francis, 1997, s. 5). Araştırma sonuçları çocukların okuryazarlık deneyimlerini eğlenceli etkileşimlerle ilişkilendirdiklerinde okumaya olumlu bakacaklarını göstermektedir (Daisey, 1991; Wigfield ve Asher, 1984 aktaran Baker, Scher ve Mackler, 1997. Okuma ve yazmayı öğrenmek, çocukların başarı veya başarısızlığında, eğitsel bağlamda, can alıcı bir önem taşımaktadır (Mata, Mackaaij ve Calado, 2020, s. 322). Öyle ki çocukların okuma ve yazmayla ilgili duygu ve isteklerinin ilkokulda okuma ve yazmayı öğrenmedeki ilerlemeleri ile ilgili olduğu düşünülmektedir. (Francis, 1997, s. 6). Bu da okumaya dair duyguların çocukların okuma isteklerine doğrudan olumlu ya da olumsuz yönde etki edebileceğini göstermektedir. Bu yönleriyle bireyin özellikle de yaşam boyu okur olup olmamasında okurken hissettiklerinin belirleyici bir rolünün olduğuna inanılmaktadır.