"Ex iniuria non oritur ius" w prawie podatkowym [chapter]

Jerzy Małecki
2013 Prawo finansowe po transformacji ustrojowej. Międzynarodowe i europejskie prawo podatkowe  
Ex iniuria non oritur ius w prawie podatkowym Zwalczanie bezprawia i krzywdy (tzw. iniurii) to jedna z podstawowych misji każdego państwa od tysięcy lat. Już w najstarszych odnalezionych kodyfi kacjach świata można się zetknąć z nieakceptowanymi przez władze publiczne przejawami bezprawia i krzywdy ludzkiej. I tak np. w części etycznej częściowo zachowanego kodeksu sumeryjskiego króla Ur-Nammu 1 , datowanego na okres 2112-2095 r. p.n.e., stwierdza się m.in., że za czasów jego poprzednika
more » ... była krzywdzona przez poborców danin na polach, nadzorców żeglugi rzecznej, poborców wołów, owiec i osłów, a król zaprowadził w kraju sprawiedliwość, usunął gwałt, wrogość i uwolnił ludność od ucisku nadzorców żeglugi oraz poborców podatkowych. Również w najobszerniejszym kodeksie starożytności, zbiorze praw Hammurabiego (1792-1750 r. p.n.e.), podkreśla się w epilogu służebną i etyczną rolę prawa: aby silny słabemu nie szkodził, aby dla sierot i wdów uzyskana została sprawiedliwość, aby się wyrokami kraj rozsądzał, aby poszkodowanemu uzyskane było wynagrodzenie 2 . Także w systemie podatkowym starożytnego Egiptu można doszukać się zalążków instytucji prawnych mających na celu sprawiedliwy i niekrzywdzący podatników pobór podatków. Przykładowo z zachowanego edyktu faraona Horemhaba 3 (XIX dynastia -1303-1214 r. p.n.e.) wynika, że za nadużycia urzędników skarbowych przewidziane były niezwykle surowe kary, czyli zjawisko iniurii musiało być tam istotnym problemem. Zatem urzędników, którym udowodniono kradzież podatków lub ustalenie i pobranie ich w nadmiernej wysokości, karano obcięciem nosa. Skargi jednak na bezprawie skrybów ustalających zbyt wysokie
doi:10.18778/7969-015-2.41 fatcat:af7evxe5afhazczm6gguhftuoy