Buğday: Beslenme Kültürü ve Politikalar
Abdullah Aysu
2018
Meltem �zmir akdeniz akademisi dergisi
Bazı ülkelerin beslenmesinde öyle ürünler vardır ki vazgeçilmezdir. Asyalılar için pirinç böyle bir üründür. Onlar için pirinçsiz yaşam, katlanılamaz, kabul edilemezdir. Kimi ülkeler için patates, bazı ülkeler için mısır temel gıda maddelerinden birisidir. Bazı ülke halkları için nohut vazgeçilmezdir. Temel gıda maddesi olan o ürün olmayınca, o ülkenin köşe taşları adeta yerinden oynar. Bu kadar önemli ve yaşamsal bir ürün olan buğdayın üretimini dünyada ve Türkiye'de başlıkları altında ele
more »
... Türkiye'deki buğday üretimini de Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri olmak üzere iki başlık altında aktarmaya çalışacağım. Dünyada Tarım, insan ve insanların yetiştirdiği hayvanların beslenmesinin ana kaynağıdır. Dünyada yerleşik yaşam tarımsal üretimle başlamıştır. Ticaret de ilk önce tarımsal ürünlerle yapılmıştır. İlk yazılı anlaşmalara tarımsal ürünlerin girdiği bilinmektedir. Sanayi devrimiyle fabrikalar kurulurken tarım, tarıma dayalı sanayiyle önemini korumuştur. Günümüzde bu önem artan nüfus, daralan tarım alanları, açlık sorunu, tarımsal ürünlerin lojistik değeri gibi nedenlerle artarak sürmektedir. Dünyadaki nüfusun günlük olarak gereksinim duyduğu enerjinin yaklaşık yarısı, cins, tür ve çeşit bakımından zengin ve çok geniş adaptasyon yeteneğine sahip olması nedeniyle hububattan sağlanır olmuştur. Hububatın işlenmiş hali un ve unlu mamuller olarak üretilip gıda olarak değerlendirilmektedir. Undan yapılan ekmek ve diğer ürünler hâlâ insanların ihtiyacını karşılayan önemli temel gıda maddelerindendir. Bu nedenle dünyada hububat üretiminin önemi tartışmasız kabul görmektedir. Kutuplar ve çöller hariç dünyanın tüm ülkelerinde hububat üretimi yapılmaktadır. Buna karşın kendi hububat üretimiyle iç tüketimini karşılayabilen ülke sayısı çok sınırlıdır. Hububat bu nedenle dünya ticaretinde de tartışmasız önemdedir. Dünya hububat tarımının rakamsal dili şöyle: Toplam tarım alanı 1,5 milyar hektar, tahıl ekim alanı 711 milyon hektardır. Dolayısıyla dünya tarım alanın %47'si, yani yaklaşık yarısı tahıl ekim alanıdır. Dünya sıcak iklim tahılları 424 milyon hektar, serin iklim tahılları 288 milyon hektardır. Dünya sıcak iklim tahılları 1,8 milyar ton (%67), serin iklim tahılları 912 milyon tondur (%33). Dünya tahıl verimliliği ortalaması 389 kg/dekardır (kg/da). Verimlilik sıralamasında ise Fransa 706 kg/da ile birinci, Almanya 685 kg/da ile ikinci, ABD 673 kg/da üçüncü durumdadır. Dünya tahılının 1974 sonrası verim artışında Almanya 274 kg/da ilk sırayı almakta, onu 265 kg/da ile Fransa ve 261 kg/da ile Çin Halk Cumhuriyeti izlemektedir. Türkiye'deki verimlilik artışı 70 kg/da düzeyindedir. 1 Gelişmiş ülkelerin 1974 sonrasındaki verim artışı Türkiye'nin toplam verimliliğini aşmaktadır. Başka bir deyişle gelişmiş ülkeler sanayilerini geliştirirken, yurttaşlarının temel gıda ihtiyacını karşılamaya da aynı önemi göstermiş, tarımsal üretimlerini geliştirmiştir. Dünya tahıl üretiminin dörtte üçü gelişmiş ülkeler tarafından yapılıyor. Dünyadaki ihracatçı ülkeler Kuzey Amerika ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ile Avustralya ve Yeni Zelanda'dır. En çok tahıl tüketenlerse az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler. * İzmir Akdeniz Akademisi'nin Buğdayın Akdeniz'deki Yolculuğu üst başlığı ile düzenlediği konferanslar dizisinin 9 Aralık 2017'de yapılan "Buğdayın Başına Gelenler" başlığını taşıyan beşinci ve son konferansında sunulan bildiriye dayanmaktadır.
doi:10.32325/iaad.2018.35
fatcat:5zzwsuloq5bezlbw5krdjrkm74