Prawotwórcze kompetencje władzy wykonawczej w zakresie prawa powszechnie obowiązującego w Konstytucji RP z 1997 r. – stan obecny i postulaty de lege ferenda

Maciej Pach
2016 Białostockie Studia Prawnicze  
Maciej Pach Uniwersytet Jagielloński PRAWOTWÓRCZE KOMPETENCJE WŁADZY WYKONAWCZEJ W ZAKRESIE PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO W KONSTYTUCJI RP Z 1997 R. -STAN OBECNY I POSTULATY DE LEGE FERENDA W zaproszeniu do udziału w konferencji naukowej, której pokłosie stanowi niniejszy zbiór publikacji, jej Organizatorzy stwierdzili: "Tezą konferencji jest tendencja ewoluowania systemów rządów poprzez modyfi kację polegającą na wzmacnianiu egzekutywy". Biorąc pod uwagę nasilającą się w Europie po II
more » ... światowej racjonalizację systemu parlamentarnego, owa ogólna teza wydaje się trafna. Zjawisko to narodziło się w reakcji na niestabilność gabinetów, charakteryzującą III Republikę Francuską, gdy poważnemu zachwianiu uległa równowaga między legislatywą a egzekutywą (parlament wyraźnie zdominował władzę wykonawczą), a przejawiało się to zwłaszcza łatwością w egzekwowaniu odpowiedzialności politycznej rządu 1 . Początkowo proces racjonalizacji polegał głównie na jurydyzacji mechanizmów odpowiedzialności parlamentarnej, bo brak ich konstytucyjnego, formalnego sprecyzowania był podstawowym źródłem dysfunkcjonalności systemu parlamentarnego, umożliwiając dorozumiane wyrażanie wotum nieufności i powodując częste kryzysy rządowe -dlatego też wprowadzano takie elementy proceduralne, jak np. wyższe quorum podczas głosowania nad wnioskiem o wotum nieufności, konieczność złożenia określonej liczby podpisów pod wnioskiem, wymóg osiągnięcia większości bezwzględnej czy obowiązek odczekania z głosowaniem 2 . Później racjonalizacja parlamentaryzmu objęła kolejne aspekty tego systemu rządów, zmierzając w kierunku wzmocnienia pozycji ustrojowej bądź prezydenta, bądź rządu 3 . W obu wariantach podkreślenie znaczenia ustrojowego władzy wykonawczej kosztem parlamentu miało służyć usprawnieniu systemu 4 . Jak spostrzegł Jarosław Szymanek, choć celem racjonalizacji było przywrócenie zaburzonej równowagi między władzą ustawodaw-1 Zob. J. Szymanek, Racjonalizacja parlamentarnego systemu rządów, "Przegląd Sejmowy" 2007, nr 1, s. 39-41. 2 Ibidem, s. 44. 3 A. Łabno wyróżnia "mocną" (proprezydencką, jak to ma miejsce w systemie półprezydenckim) i "słabszą" (prorządową -w ramach systemu parlamentarnego) wersję parlamentaryzmu zracjonalizowanego (zob. A. Łabno, Parlamentaryzm zracjonalizowany. Przyczynek do dyskusji, "Przegląd Prawa i Administracji" 2005, t. LXV, s. 10). 4 J. Szymanek, Racjonalizacja..., op. cit., s. 36, 42, 44.
doi:10.15290/bsp.2016.20b.10 fatcat:o5k3xaia5jaxlketep3sxb267u