Ο Νίτσε, ο Χάιντεγκερ και το Πράγμα της Τέχνης
Γεώργιος Επίκουρου Αρσένης
2017
Ο Νίτσε και κατόπιν ο Χάιντεγκερ, λάτρεις και οι δύο της τέχνης, ήταν από τους φιλόσοφους οι οποίοι επέλεξαν να στοχαστούν επάνω σε θεμελιώδη ζητήματα της τέχνης πέραν των καθαρά αισθητικών, έχοντας ένα κοινό χαρακτηριστικό: ορίζουν ως αφετηρία τους την αρχαιοελληνική τέχνη. Ο Νίτσε, βασισμένος στην ηθική, θα στραφεί προς τον άνθρωπο ενώ ο Χάιντεγκερ, έχοντας έρθει σε επαφή ο ίδιος με το ελληνικό τοπίο , θα στραφεί προς την φύση. Ένα δεύτερο κοινό και στους δύο φιλοσόφους είναι η δυσπιστία τους
more »
... απέναντι στην επιστήμη, κρίνοντάς την ακατάλληλη ως μέσο ερμηνείας για ένα αντικείμενο τόσο ιδιαίτερο όπως η τέχνη. Επίσης, και στους δύο, κομβικό σημείο θα αποτελέσει η αλήθεια, είτε ως ηθική έννοια, είτε ως απαραίτητο στοιχείο της ουσίας του Είναι του έργου. Ο Νίτσε θα αναγνωρίσει αυτόν τον διαρκή διάλογο ανάμεσα στην αλήθεια και στο ψεύδος που χαρακτηρίζει το έργο τέχνης, ο οποίος καθορίζει την ουσία του έργου με τρόπο μοναδικό ανάμεσα στα όντα. Βέβαια στην τέχνη θεωρούμε πως δεν πρόκειται για ψεύδος με ηθικές διαστάσεις, καθώς δεν αφορά μία ιδιοτελή, δόλια εξαπάτηση, αλλά μία προσωπική ερμηνεία του καλλιτέχνη, η οποία ως τέτοια δεν είναι δυνατόν να αντικατοπτρίζει την αντικειμενική πραγματικότητα και άρα, υπό αυτές τις συνθήκες, το έργο τέχνης αποτελεί πράγματι ένα ψεύδος. Όμως ο Νίτσε θα προβάλλει πρώτα την ηθική διάσταση του ψεύδους και την ροπή του ανθρώπου προς αυτό, στρεφόμενος προς τα σκοτεινά ένστικτα του ανθρώπου, για να στηρίξει κατόπιν το δίπολο Απόλλων – Διόνυσος ως θεμέλιο της αττικής τραγωδίας, του πιο ολοκληρωμένου όπως υποστηρίζει -και ίσως όχι άδικα- έργου τέχνης. Μία νίκη του σκεπτόμενου ανθρώπου, του ικανού να συλλάβει υψηλές έννοιες, ενάντια στην ενστικτώδη, βαρβαρική, σκοτεινή πλευρά του. Αντίστοιχα ο Χάιντεγκερ θα στραφεί προς μία οντολογική ερμηνεία του έργου και της τέχνης ορίζοντάς τα ως οντότητες οι οποίες βρίσκονται σε άρρηκτη σχέση με την φύση, την γη και τον κόσμο. Και στον Χάιντεγκερ η αλήθεια θα αποτελέσει βασικό άξονα του φιλοσοφικού του στοχασμού, αλλά ερμηνευμένη με προσωκρατικό τρόπο ω [...]
doi:10.26262/heal.auth.ir.292258
fatcat:nbzej7rx2zfebdt27rvljyyr5u