Digitalizacja była, zanim zbudowano komputery. Z historii wyrazu digitalizacja w polszczyźnie

Jakub Bobrowski, Piotr Żmigrodzki
2021 Jezyk Polski  
Rozwój nowoczesnych technologii zaowocował w ostatnich latach bardzo znacznym zwiększeniem się w języku polskim liczby jednostek leksykalnych dotyczących komputerów, informatyki i komunikacji cyfrowej. Rozbudowa tego pola leksykalno-semantycznego dokonuje się w polszczyźnie przeważnie na drodze bezpośredniego zapożyczania wyrazów z języka angielskiego, neosemantyzacji, polegającej na kalkowaniu "technologicznych" znaczeń angielskich odpowiedników słów, które w polszczyźnie nie miały dotąd tego
more » ... odzaju odniesień, bądź też tworzenia różnego typu półkalk i konstrukcji hybrydalnych (por. np. Witalisz 2016; Zabawa 2019). Do takich nowych leksemów wydaje się należeć rzeczownik digitalizacja/dygitalizacja, w swym podstawowym, najbardziej rozpowszechnionym zakresie użycia oznaczający 'proces polegający na wytwarzaniu kopii obiektów, które istniały wcześniej w postaci materialnej, dostępnych za pośrednictwem komputerów i innych urządzeń elektronicznych' (WSJP PAN). Z czysto leksykograficznego punktu widzenia wyraz3 ten można by uznać za neologizm, nie został bowiem odnotowany w żadnym ze znaczących słowników ogólnych powstałych w XIX i XX wieku. Brak go nie tylko w dziełach starszych, których napisanie poprzedzało rozwój techniki komputerowej (L, SWil, SW), ale również w leksykonach opracowanych w czasach, gdy "maszyny cyfrowe" już istniały (SJPDor, SJPSzym, SJPDun, ISJP, USJP). Pojawia się dopiero w dwóch najnowszych słownikach, mających w tytule określenie "wielki": Wielkim słowniku języka polskiego PAN (WSJP PAN) oraz w Wielkim słowniku języka polskiego PWN (WSJP PWN 2018). Czy jednak rzeczywiście mamy tu do czynienia ze słowem w polszczyźnie nowym? **
doi:10.31286/jp.101.4.9 fatcat:32dl4uxizffndg5iccjyjrxq2a