Zmiana standardów życia publicznego za panowania Augusta II, wynikająca ze wzmożonej walki politycznej rozmaitych obozów magnackich, niestabilności władzy i obecności obcych wojsk, przyczyniła się do gwałtownego rozkwitu nieformalnych więzi społeczno-politycznych, które miały zapewnić nie tylko udział we władzy i materialne powodzenie, ale i podstawowe kryteria bezpieczeństwa. Rozwój więzi klientalnych, które owocowały możliwością zdobycia znaczenia politycznego w obrębie ziemi, prowincji czy

more »

... aju był jednym, aczkolwiek nie jedynym celem tego rodzaju układów społecznych 1 . Wsparcie materialne, a jeszcze częściej prestiżowe mogło otworzyć drzwi do znamienitych koligacji rodzinnych, utorować drogę do poważnej kariery politycznej i wojskowej, pozyskać przyjaciół i sojuszników, a przez to zapewnić konieczną stabilizację w trudnych czasach saskich. Niekiedy sprawdzone nieformalne relacje dwustronne owocowały zamianą ich na profesjonalną służbę, którą następnie cedowano na członków rodziny dotychczasowego klienta. Nie zawsze jednak