TÜRK FOLKLORUNDA LÂKAP VERME GELENEĞİ: BARTIN ÖRNEĞİ

Şerife Çalışkan
2016 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi  
ÖZ Türk kültüründe ad verme ya da lâkap takma şeklinde süregelen adlandırma geleneği Orta Asya'dan beri öne çıkan önemli bir folklor unsurudur. Ad verme, her toplumun kültürel özelliklerine, inançlarına, değerlerine göre gelenek-görenek ve bir takım uygulamalarla çeşitlenir ve şekillenir. Türk kültüründe asıl ad yanında lâkap verme geleneği de yaygın olarak karşımıza çıkmaktadır. Lâkaplar kişiyi kendi adından ayrı olarak tanıtan, sonradan konan ve onun belirgin özelliğini gösteren adlardır.
more » ... ye sonradan takılan ve mutlaka bir özelliğini belirten lâkaplar, kişiyi toplum içinde başkalarına en kolay ve pratik olarak tanıtması bakımından dikkat çekici bir işleve sahiptir. Bir kişiye lâkap verilirken o kişinin çeşitli özellikleri, sosyo-ekonomik durumu, işi/uğraşı, sosyo-kültürel durumu, belirgin fiziksel özellikleri, tavır ve davranışları, etnik kökeni/soyu vb. özelliklerin önemli rol oynadığı görülmektedir. Bu çalışmamızda sahada derleme metodu kullanarak, lâkap verme geleneğinde Bartın ili örneğini ele aldık. Derlediğimiz lâkapları kişilere veriliş sebeplerine göre tasnif ettik ve inceledik. Böylelikle Bartın ilinin halen canlı bir şekilde yaşatmakta olduğu lâkap verme geleneğini ortaya koymaya çalıştık. Anahtar Kelimeler: Lâkap, Bartın, Gelenek, Kültür TRADITION OF NICKNAMING IN TURKISH FOLKLORE: BARTIN CASE ABSTRACT Tradition of nicknaming is a notable element of folklore in Turkish culture since Central Asian times. Nicknaming varies and is shaped in accordance with cultural characteristics, believes, values of each society within the frame of their traditions and certain practices. In Turkish culture, adding a nickname to real names is a frequently observed tradition. Nicknames are acquired names that identify people separately from their real name and reveal a distinct feature of them. *Bu makale 25-28 Ağustos 2015 tarihleri arasında Viyana'da düzenlenen "Uluslararası Değişen Dünya ve Sosyal Araştırmalar Konferansı I / International Conference On The Changing World and Social Research I" adlı sempozyumda sunulmuş bildirinin genişletilmiş ve yeniden düzenlenmiş şeklidir 1 Yrd. Doç. Dr., Bartın Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Türk Halk Edebiyatı Anabilim Dalı, serol@bartin.edu.tr Şerife Seher EROL ÇALIŞKAN 104 | Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi -Cilt: 14, Sayı: 3, Eylül 2016 Nicknames that are acquired and necessarily reveal a distinct feature of person assume a remarkable function as the easiest and most convenient way of introducing a person to others in a society. Different characteristics, socio-economic status, occupation, socio-cultural status, distinct physical features, behaviours and attitudes, ethnical origin or lineage, etc. of a person constitute an important factor when giving a nickname. This study adopts on-field compilation method and discusses the example of Bartın in nicknaming tradition. The compiled nicknames are studied once categorized by reason of naming. By doing so, we tried to reveal the still-alive tradition of nicknaming in Bartın.
doi:10.18026/cbusos.88767 fatcat:odqdhujub5hsll3swc5mzyrh3q