Gazete Söyleminde Kiplik ve İşlevleri

Lütfiye Oktar, Ayşen Cem Değer
1999 Dilbilim Araştırmaları Dergisi  
Her toplumun, insanlar, yetileri ve birbirleriyle etkileşim biçimlerini içeren yaşama ilişkin inanç dizgeleri vardır. Toplumsal düzeni ve gerçeğin kurgulanmasını hem açıklayan hem de meşrulaştıran bu inanç dizgeleri, yani ideolojiler din, siyaset, etik ve estetik değerler, kitle iletişim araçları gibi toplumsal kurumlarla aktarıiırlar ve dil içinde ve dil aracılığıyla ifade edilirler. Dil düzleminde hem sözdizimsel hem de sözetiksel yapılar aslında tarafsızdır; ancak kullanım düzleminde onlara
more » ... oplumsal ve simgesel anlamlar yüklenmektedir. Bu bağlamda, bu çalışma gazete söyleminde fikir ve düşüncelerin kurgulanmasında dilsel yapının rolünü araştırmayı amaçlamakladır. Çünkü gazete söyleminde — aslında tüm kitle iletişim araçlarında - bakış açısını oluşturmak ve sürdürmek için sistematik olarak belli dilsel düzenekler kullanılmaktadır. Dilbilimsel çözümlemeler, sistematik olarak kullanılan sözdizimsel yapıların ve sözcükleştirmenin niteliklerini betimleme işlevini görmektedir. Bu çalışmada gazete söyleminin ideolojik özelliğini belirlemek amacıyla, hemen hemen tüm anlamların toplumsal olarak kurgulandığı, söylemin toplumsal bir ürün ve toplumsal bir pratik olduğu görüşünü benimseyen işlevsel- dizgeci dilbilim kuramının temel alındığı Eleştirel Söylem Çözümlemesi yöntemi kullanılmıştır.
doaj:5b0e582d2a5246518a851e18c690a0f0 fatcat:ujqarpse3nd5tcokfqhpzifrx4