Öz: Nefs kavramõ çeşitli çevre ve zamanlarda farklõ şekillerde yorumlanmõştõr. Bazen insanõ yoldan çõkaran şeytan bazen AllahÕa ulaştõracak bir binek hayvanõ olarak gšrŸlmŸştŸr. Nefse olumsuz olarak yaklaşan olduğu gibi, ona olumlu anlamda yaklaşanlar da olmuştur. Tasavvufta nefsin insanõ kštŸlŸğe yšnelten bir yanõ varken diğer taraftan Muhammet İkbal nefsi, Mutlak BenÕe ulaştõracak bir araç olarak gšrŸr. Nefsin varlõk mõ yoksa ezeli bir unsur mu olduğu da ayrõ bir tartõşma konusudur. Bazõlarõ

more »

... uran-õ KerimÕde bulunan ilgili ayetler nedeniyle nefsi šlŸmlŸ bir varlõk olarak gšrŸrken bazõlarõ ise nefsi vŸcudun asli unsurlarõndan gšrerek ahirette diğer asli unsurlarla birlikte dirileceğine inanmõşlardõr. İlk ve Orta Çağ felsefecileri nefsin insanõn psikolojik yšnŸnŸ de kapsadõğõnõ sšylerler. Diğer taraftan kelamcõlar da nefs ile ruhu kastederler. Aristoteles nefsi doğa bilimleri içerisinde değerlendirmiş ve onu cevher olarak ele almõştõr. Farabi, İbn Sina, Gazzali, İbn RŸşd ve daha sonraki İslam filozoflarõ da nefsi yorumlarken AristotelesÕin fikirlerini benimsemişlerdir. Tasavvuf anlayõşõna gšre nefs kštŸlŸğŸn kaynağõdõr. Tasavvufçular nefsin mahiyeti, cismi ve cevheri gibi yšnlerinden çok nefsin kštŸlŸklerinin nasõl dŸzeltileceği Ÿzerinde durmuşlardõr. Onlara gšre nefs şeytanõn insan Ÿzerindeki hareketidir. Onlar nefsle her zaman mŸcadele içinde olup onun terbiye edilmesi gšrŸşŸndedirler. Nefsin aşamalarõ vardõr. Bu aşamalara atvar-õ seba denmiştir. Bunlar emmare, levvame, mŸlhime, mutmainne, razõyye, marzõyye ve kamiledir. Bu sõnõflandõrmadan beşi KuranÕda geçerken ikisi tasavvufçular tarafõndan oluşturulmuştur. Muhabbetnamesindeki nefs kelimesinin geçtiği beyitlerin ele alõndõğõ Yusuf Hakiki Baba, Somuncu Baba diye tanõnan Şeyh Hamid-i VeliÕnin oğludur. Kendisi tasavvuf ehli bir şairdir. Muhabbetname isimli eseri de bu çizgide kaleme alõnmõştõr. MuhabbetnameÕde nefsin kişiyi kendine esir etmesi, nefsin kštŸ olmasõ, nefsin terbiye edilebilir olmasõ šzellikleri šne çõkmaktadõr. Abstract: The concept of nafs has been interpreted in different ways in various conditions and times. It is sometimes seen as a devil that takes people out of the way and sometimes as a were also those who approached it positively. While Nafs has a side that leads people to evil in ___________________________________________