Özet: Yerin derinliklerinden çeşitli nedenlerle yeryüzüne çıkmış olan lavların, topoğrafyada akışları sırasında üst kabuk soğuyup sertleşmekte ve daha geç soğuyan iç bölümler ise akışlarına devam etmektedir. Üst kabuğun altında akışlarının sürdüren sıcak lavların geride bıraktığı silindir biçimindeki boşluklara "Lav Tüneli (Tüpü)" adı verilir. Lav tüneli ya da mağara içlerinde görülen buz oluşumları ise, kış mevsiminin soğuk geçtiği sahalarda baca biçimli girişlere sahip mağaraların içinde, iç

more »

... e dış ortamdaki sıcaklık farkının oluşturduğu bazı özel şartların sonucu olarak mağara tavanları ve duvarlarında sızan suların donmasıyla oluşurlar. Karahasan lav tüneli, Karahasan köyü sınırları içinde bulunur. Karahasan köyü, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Murat-Van Bölümü'nde ve Muş ili Malazgirt ilçesi sınırları içerisinde yer alır. Karahasan lav tüneli konusunda literatürde yapılmış bir çalışma mevcut değildir. Bu çerçevede çalışmanın amacı, Karahasan lav tüneli içerisinde buz oluşumun sağlayan coğrafi faktörleri ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmanın materyallerini, çeşitli ölçeklerde jeoloji ve topoğrafya haritaları, meteorolojik veriler, literatür verileri, 30 m çözünürlüklü Sayısal Yükselti Modeli (DEM) ve arazi çalışmalarından elde edilen veriler oluşturur. Temin edilen bu haritalar Coğrafi Bilgi Sistemleri ortamında kullanılarak analiz edilmiş ve çalışma sahasının fiziki, jeoloji, sıcaklık ve yağış haritaları elde edilmiştir. Büro çalışmaları sonucunda elde edilmiş olan veriler, arazi çalışmaları verileri ile sentezlenmiştir. Yapılan çalışma sonucunda Karahasan lav tüneli ve yakın çevresinin sahip olduğu coğrafi konum şartları, yıllık sıcaklık farkları, topoğrafik ve orografik özellikleri ile lav tünelinin kendine has geometrik özellikleri, buz oluşumunu sağlayan temel faktörlerdir.