AFGANİSTAN TÜRKMENLERİNİN ERSARI AĞZINDA ESKİCİL KELİMELER

Savaş ŞAHİN
2021 Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi  
Öz Türkmenlerin Afganistan'a yerleşmesi büyük gruplar halinde Selçuklular ve daha sonra da yine büyük kitleler halinde Ekim Devrimi'nden sonra olmuştur. Ersarı Türkmenleri savaş, açlık, kuraklık vb. sebeplerle ata toprakları olan Türkmenistan'dan ayrılarak yine atalarının toprakları olan eski adıyla Güney Türkistan olan Afganistan'ın kuzeyine göç etmişlerdir. Göç ettikleri coğrafyanın eski bir Türk yurdu olması, bölgede asırlardan beri Türkçe konuşulması, özellikle Çağatay Türkçesinin yazı dili
more » ... olması Türkmenlerin dillerini koruma konusunda işlerini kolaylaştırdı. Bölgede Farsça'nın egemen dil olmasına rağmen Türkmenler dillerini korumayı başarabilmiştir. Afganistan Türkmenlerini en büyük boyunu oluşturan Ersarı ağzında arkaik yani eskicil kelimelerin korunması dikkat çekicidir. Ersarı ağzında yaşayan bu eskicil kelimelerin bir kısmı ses değişimine uğramış, bir kısmı ise herhangi bir ses değişimine uğramadan olduğu gibi korunmuştur. • Anahtar Kelimeler Sözcükbilim,eskicil kelimeler, Ersarı ağzı, Türkmen Türkçesi, Afganistan • Abstract The Turkmens settled in Afghanistan in large groups after the Seljuks and later in large masses after the October Revolution. Ersari Turkmens immigrated from their ancestral territory of Turkmenistan to, their another motherland, the North of Afghanistan which was formerly called South Turkestan due to war, hunger, drought and so on. The fact that the geography they immigrated to was an old Turkish homeland, the spoken language in the region was Turkish for centuries, especially the fact that Chagatay Turkish was the written language made it easier for Turkmens to protect their languages. Despite the fact that Persian is the dominant language in the region, Turkmens have managed to maintain their language. Preserving the archaic words of the old words in the dialect of Ersari, which forms the largest group of the Afghan Turkmens, is remarkable. Some of these words living in Ersari dialect have undergone sound changes and some of them have been preserved without any sound change. •
doi:10.21563/sutad.856385 fatcat:hymebyoinrgdtlblrov7b4wwca