Postrzyżyny Bohumila Hrabala i Jiříego Menzla -bajka, mit, legenda "Postrzyżyny są bajką o starych, złotych czasach" 1 -ten mimochodem rzucony autokomentarz Bohumila Hrabala, odnoszący się do jednej z jego najbardziej popularnych powieści, można odczytywać jako nader trafny w swej kondensacji opis książkowej zawartości. Oczywiście autor nie miał tutaj na myśli formy utworu -aczkolwiek można się pokusić o odnalezienie w Postrzyżynach dalekiego echa bajki narracyjnej jako gatunku literackiego

more »

... adczy o tym chociażby szczątkowa fabuła z typową strukturą wydarzeń, prowadzącą, mówiąc w uproszczeniu, do wysłowienia ogólnej nauki moralnej, jak również ograniczona liczba bohaterów reprezentujących określone role społeczne, a także specyficzne potraktowanie przestrzeni oraz osadzenie akcji w "starych, złotych czasach"). Chodziło raczej o rozumianą w sensie potocznym "bajkową" atmosferę -ukazanie (częściowo) zmyślonej historii, trochę nierealnej, nazbyt optymistycznej, operującej łagodnym poczuciem humoru i nieco staroświecką poetyką. Bajkowość Postrzyżyn została uzupełniona mityzującymi elementami. Inspiracją był mi awiacyjny styl Chagalla -pisze Hrabal -poetykę kronikarza i montażysty fenomenalnych przygód wewnętrznych uzupełniłem wewnętrznym modelem tęsknoty, ona to pozwala mi przedzierzgnąć się w młodą kobietę, latarką wyobraźni oświetlić przeszłość i wywołać pewien wycinek, w którym dzięki tekstowi można ocalić piękną dziewczynę, pochłoniętą już przez bezlitosny czas 2 .