Wprowadzenie do filozofii twórczości. Uwagi pojęciowe – historia idei – perspektywa interdyscyplinarna

Monika Chylińska
2016 Roczniki Filozoficzne  
Zakres filozoficznie doniosłych zagadnień, które możemy rozważać wokół kwestii ludzkiej twórczości, jest znacznie szerszy niż rozpatrywanie jej powiązań ze sztuką czy z działalnością artystyczną. Wszak już w minionym stuleciu pojęcie twórczości zaczęto powszechnie odnosić nie tylko do poetów i malarzy, ale także do naukowców, polityków oraz do wytwarzających nowatorskie artefakty rzemieślników 1 . Mało tego, w ostatnich latach szczególnie umocnił się w kulturze pogląd, zgodnie z którym każdy
more » ... owiek jest twórczy, co miałoby, między innymi, wynikać już z samej natury naszego spostrzegania i doznawania rzeczywistości. Przecież wszyscy, niejednokrotnie na nowo, interpretujemy i nadajemy znaczenia "surowym danym" docierającym do nas ze świata. Skoro zaś twórczość traktowana jest dzisiaj jako zjawisko uniwersalne, obecne (oraz -co istotne -cenione 2 ) niemal w każdej dziedzinie ludzkiego życia, to zdawałoby się być współcześnie zasadne skierowanie na nią większej niż dotychczas uwagi ze strony filozofów 3 . Moim celem będzie natomiast pokazanie, że na uwagę filozofów zasługuje nie tylko problematyka twórczości artystycznej bądź wybitnej (czy wręcz genialnej), ale także zagadnienie fundamentalnej ludzkiej kreatywno-Mgr MONIKA CHYLIŃSKA -doktorantka na Wydziale Filozofii KUL; adres do korespondencji: Al. 1 Zob. Władysław TATARKIEWICZ, "Twórczość: dzieje pojęcia", w: TENŻE, Dzieje sześciu pojęć (Warszawa: PWN, 2011) 302, 304-306, 312-313. 2 Mamy tutaj na myśli zwłaszcza kraje europejskie i amerykańskie. 3 O ile filozofowie rzadko uwzględniali dotąd w swoich analizach studia nad twórczością rozumianą jako uniwersalna ludzka zdolność, o tyle nie możemy tego powiedzieć o psychologach, którzy już od lat 50. minionego stulecia podjęli systematyczne i wielokierunkowe badania nad tą kwestią. Więcej na ten temat w ostatniej części artykułu.
doi:10.18290/rf.2016.64.2-6 fatcat:5qfbguhtxrhkfjan7mlfjxew7u