Czy dzieci to uśmiech opatrzności? Uwarunkowania jakości życia matek Macierzyństwo rozpatrywać można na wielu płaszczyznach. Poza-jak się wydaje-stosunkowo oczywistym biologicznym aspektem bycia matką, pozostaje ono również faktem w dużym stopniu sformalizowanym (aspekty prawne), stanem umysłu (aspekty psychologiczne), a także konstruktem społecznym (aspekty społeczno-kulturowe). Po-traktowanie macierzyństwa jako kategorii pochodzenia społecznego oznacza, że pewien wzorzec bycia matką jest

more »

... ntem kultury i podlega wraz z nią intensywnym, bieżącym przeobrażeniom. Wyczerpujący opis zmieniających się na przestrzeni lat sposobów rozu-mienia macierzyństwa, a także powiązanych z nimi postaw i zachowań matek przedstawia E. Badinter (1998) w Historii miłości macierzyńskiej. Autorka wskazuje tam między in-nymi na zjawiska powszechne mniej więcej do połowy XVIII wieku, trudne do zaakcep-towania z punktu widzenia współczesnego stereotypu matki: obojętność macierzyńską, która manifestowała się brakiem przywiązania i uczuć w stosunku do własnych dzieci; miłość selektywną, czyli preferowanie dziecka pierwszego płci męskiej, czy fenomen odmowy karmienia i opieki nad własnymi dziećmi, często spotykany wśród matek stoją-cych wyżej w hierarchii społecznej. Konsekwencją tego stały się instytucje mamki czy guwernantki. Obraz macierzyństwa zbliżony do współczesnego rysuje się-zdaniem E. Badinter (1998)-na przełomie wieku XVIII i XIX, na skutek rewolucyjnych przemian kulturowych, które ostatecznie doprowadziły do upowszechnienia się pozytywnego obra-zu macierzyństwa i pożytków płynących z miłości macierzyńskiej. Refleksja nad historią macierzyństwa dostarcza wielu argumentów na rzecz stanowiska o jego społeczno-kulturowym pochodzeniu 1. Niniejszy tekst zawiera refleksję nad jakością życia współ-1 Kontrowersje związane z byciem matką oraz powiązanie macierzyństwa z oczekiwaniami i repre-sjami społeczno-kulturowymi podkreślała również S. de Beauvoir w klasycznej pozycji z końca lat 40.