Tatarzy polscy od lat budzą zainteresowanie naukowców, dziennikarzy i turystów w Polsce i za granicami kraju. Tak duże zaciekawienie "polskim orientem" wynika niewątpliwie z faktu, iż grupa określana tym mianem stworzyła synkretyczny kompleks kulturowy, zachwycający swoim bogactwem i różnorodnością. Nie bez znaczenia jest też fakt, iż w kraju wyróżniającym się na tle innych państw europejskich względną homogenicznością, funkcjonowanie społeczności wyznającej islam budzi niemałe zdumienie,

more »

... cza wobec panującego stereotypowego postrzegania tej religii w kategoriach wrogości i niebezpieczeństwa. Wbrew jednak intensywności zainteresowań badawczych, analizom społeczności tatarskiej, odnoszącym się do problematyki związanej ze statusem tej grupy, towarzyszą często sprzeczne ze sobą wnioski. Raz określani są bowiem mianem grupy etnograficznej lub wyznaniowej, innym razem grupy etnicznej, sporadycznie zaś narodu. Celem niniejszego artykułu będzie próba prezentacji poglądów i dyskusji badawczych podejmujących omawiane kwestie. Powodem podjęcia tego tematu jest fakt, iż grupa tatarska, zamieszkująca od kilkuset lat terytorium znajdujące się w obrębie dzisiejszego państwa polskiego, znajduje się w procesie nieustannych zmian i przeobrażeń. Nie ulega wątpliwości, iż poruszane zagadnienie pośrednio dotyka także zjawisk zachodzących we współczesnym świecie etnicznym. Na naszych oczach, zachodzą bowiem procesy "ożywienia etnicznego", w wyniku których dochodzi do konstytuowania się nowych grup, uznawanych dotąd za relikty przeszłości bądź atrakcje folklorystyczne. Zdarza się, iż zbiorowości te domagają się uzyskania statusu narodu, czemu towarzyszą gorące dyskusje ze strony grupy dominującej. Przyglądając się tym działaniom, trudno nie oprzeć się wrażeniu, iż zarówno tradycyjne koncepcje postrzegania narodów, jak i sposoby definiowania zbiorowości etnicznych, określanych też