Öz Bilgece bir hayat için öncelikle, hakikate ilişkin uygun bir görüşe sahip olmak gerekmektedir. Haddi zâtında, insan olmak demek, hakikat hakkında hususî bir bakış açısına sahip olmak demektir. Gerçek, bilge kişiyi hem içten (fikirler ile) hem de dıştan (davranışlar ile) kuşatmaktadır. Ayrıca, bilgeler kendi varoluş halleriyle gerçeği görünür hale getirirler. Bir kişinin bilge olup olmadığına da ona hükmeden nitelikler (hayat, bilgi, irade, kudret, konuşma, cömertlik, adalet) ile karar

more »

... . Nitekim, varlığımızda içkin bulunan nitelikleri olabildiğince açmadıkça, insan olma vazifesini yerine getiremeyiz. Ayrıca, bilgelik âlemde var bulunan şeyleri, kaba birer gerçek olarak değil, simge olarak görmeyi, ve onların taşıdığı manayı keşfetmeyi gerektirir. Âlemde var olan her şeyin fizikî bir boyutu olmakla birlikte, bir de onu aşan iç boyutu ve anlamı vardır. Âlemin olgusal anlam düzeyinin ötesinde başka bir anlamının olmadığını savunan maddeci tavır, insanın entelektüel güç ve yetiler sahasını ve dilin semantik çerçevesini alabildiğince daraltır ve onun bütün varlığıyla gerçeğin kanıtı olduğunu göz ardı eder. Bilgelik/hikmet, varlığı biri diğerine indirgenemez çok katlı bir yapıda yorumlama imkânı verdiği için semantik bir genişlemeye; ve kişisel varoluş sahasında düşünce ile sözlerin, sözler ile eylemlerin uyumlu olması şeklinde ifade edilen, bilgi eylem bütünlüğüne delâlet etmektedir. Başka bir ifadeyle, bu, insanların düşündükleri ile yaptıkları ya da oldukları şey ile düşündükleri şeyin uyumlu olmasıdır. Bilge birinin kişiliği, farklı yönlere çeken eğilim ve dürtülerden uzak, uyumlu, dengeli ve bütündür. Çünkü hikemî bilgi, salt nazarî bir uğraş olmayıp, kendisini arayana (birlik ve bütünlük gibi) manevî nitelikler kazandıran bir bilgidir.