ÖZET Atasözü, "bir cümle halinde kalıp halde söylenen" özlü sözlerdir. Atasözü az kelime ile çok Ģey anlatır. Atasözünde anlatım yoğundur. Az kelime ile bütün çağlar için genel geçer kuralları ortaya koymak ve bunu anlatmak, anlam yoğunluğunu gerektirir. Bundan dolayı atasözü bünyesinde üslup oyunlarına yer vermez. Gereksiz kelimelere rastlanmaz. Atasözü, hangi kelimenin nerede, nasıl kullanacağını asırların verdiği tecrübelerle, halkın zevk ve sanat anlayıĢıyla birleĢtirerek yapısına

more »

... Bu nedenle atasözünü oluĢturan ve kendi aralarında sağlam bir anlam bağı ile bağlanmıĢ kelimelerin yerlerini değiĢtirmek ya da eĢ anlamlısını kullanmak mümkün değildir. Böyle yapılırsa söz, atasözü olmaktan çıkar; etkisini, güzelliğini ve gücünü kaybeder. Sözün hafıza ile kayıtlandığı ve yine sözün sözle kuĢaklara aktarıldığı sözellik döneminde, uzun uzun cümlelerin akılda kalıcılığı ve aktarımının güçlüğü; kesin, açık, Ģiirsel bir üslubu gerektirir. Bu nedenle atasözlerimizin çoğu bir, iki cümledir. Uzun olanların sayısı ise azdır. Sözlü kültür ürünü olan ve kuĢaktan kuĢağa aktarılan atasözlerinin akılda kalıcılığını sağlayan unsurlardan biri de yinelemelerdir. DüĢüncenin düzenli tekrarı ile oluĢturulan anlam dünyası dinleyicinin zihninde canlandırıcı bir iĢlev üstlenmektedir. Ortaya çıkan kalıp ifadeler, tekrarlar, sözün kalıcılığına yardım eder. Ġster yazılı bir eserde, ister sözlü bir üründe düzenli ve düzensiz aralıklarla yapılan yinelemeler anlatıma ahenk katar. Bu çalıĢmada atasözlerimizde görülen yinelemelerden söz edilecek ve yineleme çeĢitleri üzerinde durulacaktır. Anahtar Kelimeler: Atasözleri, yineleme, sözlü kültür, önyineleme. REITERATION IN TURKISH PROVERBS ABSTRACT In the period of oral tradition, in which words were recorded in our minds and words were again passed down on the following generations orally, the difficulty in keeping long sentences in mind and conveying those sentences to others required a precise, clear and poetic style. For this reason, most of our proverbs consist of one or two sentences. The number of those which are long is small. One of the factors that allow proverbs passed down on the following generations and which are the products of oral culture to be catchy is the reiterations. A world of meaning that is formed with the help of reguler reiteration of thought assumes a revitalizing function on the mind of the listener. Idiomatic expressions, reiterations formed this way helps the permanency of the words. Reiterations made in regular and irregular intervals add harmony to the expression, whether in a written or an oral text. In this study, the reiterations observed in our proverbs will be mentioned and types of reiterations will be dealt with.