Inleiding In recente studies over steden in de Nieuwe Tijd is gewezen op het belang van lokale sociale netwerken, die verankerd zijn in lokale instellingen 2 . De stedelijke samenleving in het Ancien Regime werd gekenmerkt door de aanwezigheid van meerdere rivaliserende, aldan niet geprivilegieerde groepen of instellingen die diverse regelgevende, scheidsrechterlijke, controlerende en sanctionerende bevoegdheden deelden. Tegelijk boden deze corpora kansen aan de stedelingen om hun eigen web van

more »

... relaties te weven op basis van vereniging, woonplaats, beroep en familie 3 • Deze complexe, sociaal gedifferentieerde verhouding tussen individu(en) en collectiviteit(en) binnen de stedelijke gemeenschap, en de processen die de vorming of ontbinding van groepen en solidariteitsbanden in de hand werken verdienen meer aandacht. Binnen de waaier aan stedelijke corpora waren buurten een niveau en een tussenschakel, die een invalshoek bieden voor deze problematiek. De gelegenheid die lokale contacten boden voor het bei"nvloeden van de directe leefomgeving, de mogelijkheid om banden te smeden binnen sociale en politieke netwerken, alsook de evolutie van de sociaalculturele afstand tussen diverse groepen, zijn probleemvelden die benaderd Dit artikel is, samen met een tekst dieM. Jacobs publiceerde in het Volkskundig Bulletin (1996), de neerslag en een uitloper van een lezing die door M. Jacobs en mezelf werd verzorgd op het colloquium "De Straat" (Amsterdam, 12 november 1993). Aangezien het achteraf splitsen van een samen geschreven lange tekst een hachelijke ondernerning is, wil ik hier de inbreng van rnijn collega M. Jacobs dan ook uitdrukkelijk signaleren. Gebruikte afkortingen: ARA: Algemeen Rijksarchief Brussel, BUG Hs.