Zamek w Muszynie w świete najnwszyc badań arcegicznyc Ruiny zamku biskupów krakowskich w Muszynie wznoszą się na ostatnim, niższym od pozostałej części, południowo-zachodnim wypiętrzeniu Koziejówki, górującej nad miasteczkiem od wschodu 1. Uformowany w stosunkowo rozległe wypłaszcze-nie wierzchołek i niemal pionowe stoki stwarzały bardzo dogodne warunki dla po-sadowienia tu warowni. Obronność miejsca podnosiły rozlewiska rzek (Muszynki 2 , Szczawnika i Popradu) opływających wyniesienie

more »

... trzech stron. Plateau od pozo-stałej części wypiętrzenia oddziela sucha fosa, powstała przez pogłębienie natural-nego wąskiego obniżenia. Obecne uformowanie stoków odbiega od pierwotnego. Zmiany dokonały się w XIX stuleciu, kiedy poniżej zamku funkcjonowały aż trzy kamieniołomy. Ich działalność zmieniła nie tylko ukształtowanie zboczy, ale spo-wodowała także osunięcie części murów, uniemożliwiając tym samym odtworzenie pełnej bryły obiektu 3. Zamek położony na południowych kresach królestwa strzegł granicy pol-sko-węgierskiej i kontrolował szlak na Węgry 4 , przejmując rolę starszego gród-ka wzniesionego być może już w końcu XI w. jako siedziba rycerska 5. Dzieje obu 1 Na tej samej górze, około 100 m w kierunku północno-wschodnim znajdują się pozo-stałości niewielkiego gródka. 2 W przeszłości rzeczka nosiła nazwę Muszyna. 3 W świetle najnowszych badań nie można całkowicie wykluczyć, że jakieś ich pozosta-łości będzie jeszcze można odnaleźć. 4 Zamek pełnił też funkcję siedziby starostów (do końca XVI w.), a niewykluczone, że krótko po przebudowie na przełomie XV i XVI w., również jednej z rezydencji biskupich. 5 Stanisław Miczulski, badacz dziejów Muszyny uważa, że prawdopodobnie w 2. poło-wie XI, lub zapewne najpóźniej w 1. połowie następnego stulecia, nastąpiło wyodrębnienie z kasztelani sądeckiej terytorium wokół przełomu Popradu, które miało pełnić rolę kresu strażniczego. Ziemie te władca Polski nadał jednemu z rodów rycerskich w zamian za zorga-nizowanie obrony tej części granicy państwowej i wybudowanie grodu. Według Miczulskiego, zachowany gródek stożkowaty był tylko częścią tego założenia. Główny gród wznosił się na południowo-zachodnim krańcu wypiętrzenia Koziejówki, gdzie obecnie znajdują się po-zostałości zamku (Miczulski 1997, s. 21-22). Tak wcześnie początki gródka umieszcza też M. Cabalska, która przeprowadziła na obiekcie badania archeologiczne w 1973 roku (Cabalska