Neuropsychiatria i Neuropsychologia 2018 25 Artykuł poglądowy/Review article S t r e s z c z e n i e Zarówno zaburzenia osobowości, jak i depresja są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń psychicznych we współczesnym świecie. Poszukując odpowiedzi na pytanie o przyczynę rozwijania się depresji, odnajdujemy wiele bardzo różnorodnych koncepcji. Obok teorii genetycznych istnieją również teorie wskazujące na rolę cech osobowości oraz klinicznych zaburzeń osobowości w procesie rozwijania się

more »

... epresji. Zaburzenia osobowości i zaburzenia depresyjne w sposób nierozerwalny łączą się ze sobą -to właśnie zaburzenia osobowości są jednym z najczęściej rozpoznawanych zaburzeń psychicznych współwystępujących z depresją. Wymiarem osobowości, który wydaje się mieć szczególnie silne znaczenie w powstawaniu i przebiegu zaburzeń depresyjnych, jest neurotyzm, natomiast wśród klinicznych zaburzeń osobowości najczęściej występują z depresją zaburzenia osobowości borderline oraz zaburzenia z wiązki C (osobowość unikająca, zależna, obsesyjno-kompulsyjna), a także osobowość histrioniczna. Istnieje wiele modeli wyjaśniających zależność pomiędzy tymi zaburzeniami, m.in. model podatności genetycznej, model "blizny", model "koagregacji", model patoplastyczności czy teoria neurorozwojowa. Należy również zwrócić uwagę na zjawisko przenikania się objawów zaburzeń osobowości i depresji, które mogą powodować trudności w ocenie i prowadzić do błędów diagnostycznych. W niniejszej pracy dokonano przeglądu literatury przedmiotu w zakresie zjawiska współwystępowania tych dwóch zaburzeń oraz potencjalnego wpływu współchorobowości na proces leczenia i podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie o kierunek tej zależności -czy zaburzenia osobowości wpływają na rozwój depresji, są skutkiem depresji czy raczej zupełnie niezależnymi zjawiskami. Słowa kluczowe: depresja, zaburzenia osobowości, osobowość. A b s t r a c t Personality disorders and depression are among the most common mental disorders in the contemporary world. While seeking an answer to the question about the reason for the development of depression, we find a wide variety of concepts. In addition to genetic theories, we also find theories pointing to the role of personality traits and personality disorders as possible factors in depression development. Personality disorders and depressive disorders are inseparably connected with each other. Personality disorders are among the most commonly diagnosed mental disorders co-occurring with depression. The personality trait that seems to be particularly important in the development and course of depression is neuroticism. Among personality disorders, borderline personality, cluster C personality disorders (avoidant, dependent, obsessive-compulsive), and histrionic personality disorder occur most commonly in depressive patients. We find many models explaining the relationship between these two disorders, including the genetic vulnerability model, "scar" model, "coaggregation" model, pathoplasticity model, and neurodevelopmental theory. Attention should also be paid to the phenomenon of permeation of personality disorders and depressive symptoms, which can lead to diagnostic difficulties and mistakes. The aim of the study was to review the literature concerning the co-occurrence of personality disorders and depression and its impact on treatment course. In our study we also attempt to answer the question of whether personality disorders affect the development of depression or whether they are the result of depression or rather completely independent phenomena