Problemy badawcze związane z rzymską dyscypliną wojskową okresu republiki i pryncypatu Research Problems Associated with the Roman Military Discipline of the Periods of the Republic and the Principate STRESZCZENIE Autor podjął próbę przedstawienia najważniejszych problemów związanych z badaniem rzymskiej dyscypliny wojskowej okresu republiki i pryncypatu. Ich liczba oraz charakter wynikają m.in. z ograniczonego dyskursu naukowego toczonego na ten temat, przejawiającego się niewielką liczbą

more »

... kacji poświęconych disciplina militaris. Co więcej, znaczna część autorów zadowala się powtarzaniem utartego stwierdzenia o surowej karności panującej rzekomo w legionach, bez próby znalezienia odpowiedzi na pytanie, co wpłynęło na takie postrzeganie tej kwestii. Kluczem do poznania prawdziwego charakteru rzymskiej dyscypliny jest uświadomienie sobie roli odegranej przez Polybiosa z Megalopolis i Flaviusa Iosephusa, jak również żyjących w XV i XVI w. humanistów. Dodawszy do tego przenoszenie ówczesnego aparatu pojęciowego przez tworzących na przełomie XIX i XX w. badaczy (często będących oficerami), opracowanie nowej wizji dyscypliny obowiązującej w rzymskich armiach jawi się jako bezwzględnie konieczne. Aby to jednak uzyskać, należy zrezygnować z bezkrytycznego cytowania norm zawartych w Digesta Iustiniani na rzecz skupienia się na źródłach narracyjnych, ukazujących rzymskie realia, a nie tylko postulaty wyrażone przez prawodawców. Słowa kluczowe: armia rzymska, dyscyplina wojskowa, prawo wojskowe, republika rzymska, cesarstwo rzymskie Wbrew obiegowej opinii, podzielanej przez wielu historyków, badanie wojskowości nie należy do najłatwiejszych specjalizacji. Wymaga bowiem nieustannego wykorzystywania wiedzy z zakresu historii politycznej, społecznej, kulturowej i ekonomicznej, uzupełnionej o informacje odnoszące się do kształtowania relacji wewnętrznych w grupach o specyficz-