Tytuł tego opracowania wskazuje na pewien problem, który jest wprawdzie od dawna znany, ale w ostatnim czasie we współczesnej nauce można zaobserwować wzmożone zainteresowanie kwestią relacji pomiędzy historią starożytnego Rzymu a filozofią oraz filozofią a prawem rzymskim. W tej pierwszej perspektywie rodzi to pytanie zadane tytule pewnej pracy zbiorowej: "filozofia w Rzymie czy rzymska filozofia?" 1 . Redaktorzy tomu już w pierwszym zdaniu wprowadzenia stawiają trafną hipotezę: "Recepcja

more »

... ofii greckiej w Rzymie, wynikająca z ogólnej hellenizacji rzymskiej kultury, była od początku procesem ambiwalentnym", ale ostatecznie dochodzą do wniosku, że "można mówić nie tylko o filozofii w Rzymie, lecz zdecydowanie o rzymskiej filozofii" 2 . Rzeczywiście, na styku greckich ideałów filozoficznych i rzymskiej praktyki społecznej i politycznej powstał pewien fenomen sui generis. Podobne zagadnienia napotykamy również w obrębie nauk prawnych. Ciągle trwają bowiem próby odpowiedzi na pytania o różnorodne związki filozofii z prawem rzymskim. Tradycyjnie było to