İnsan-Mekân-Mesafe Bağlamında Proksemi Kavramı ve Proksemik Düzenlemeler: Bauhaus Tiyatroları-İzleyici İlişkisi

Merve BULDAÇ
2021 Kocaeli Üniversitesi Mimarlık ve Yaşam Dergisi  
Öz İnsan, mekân ve mesafe ilişkisi yaşamın her alanında kendisini göstermektedir. Kişiler, alanlar/mekânlar, nesneler ve çevre ile farkında ya da farkında olmadan mesafeye ilişkin seçimler yapmaktadırlar. Bu duruma ya kişi ya da içinde bulunduğu mekân karar vermektedir. Sergilenen yakın ya da uzak mesafesel tavırlar, duruma, çevreye, mekâna ve kişilere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Bu çalışmada, insan-mekân-mesafe bağlamda proksemi kavramı ve proksemik düzenlemelerin önemi üzerinde
more » ... rulması amaçlanmaktadır. Çalışma, teatral gösterilerde proksemik düzenlemeyi en etkili ve aktif bir şekilde kurgulayan Bauhaus tiyatroları örnekleri üzerinden sınırlandırılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden betimleyici vaka çalışması yaklaşımı kullanılmıştır. İç içe geçmiş çoklu durum deseni üzerinden (vaka 1: Proksemi Kavramı) (alt biri: Bauhaus Tiyatroları-İzleyici İlişkisi) betimleyici vaka çalışması desenine göre veriler işlenmiş ve yorumlanmıştır. Ayrıca konuya ilişkin literatür taraması yapılmış, elde edilen veriler kendi içinde organize edilip vakaya ilişkin bütüncül bir akış sağlanmıştır. Proksemi kavramının sunduğu değişken ölçütler çerçevesinde, içmimarlık, mimarlık gibi disiplinlerde mekânsal organizasyonların şekillenmesine önemli katkılar sağlayan bu kavrama ilişkin ilgili disiplinler tarafından yeterli çalışma yapılmadığı gözlemlenmiştir. Ayrıca, çalışmanın örneklemini oluşturan Bauhaus tiyatrolarında kullanılan proksemik düzenlemelerin izleyici/insan-mekân-mesafe etkileşiminde oynadığı rolün önemini vurgulamak açısından da kavramın literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
doi:10.26835/my.933680 fatcat:edyvvh5crvchfnhvbosrjwf4gy