ÖZET Türk-İslam medeniyetinde sosyal yardımlaşma kurumu olan vakıflar toplumun ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde dizayn edilmişlerdir. Osmanlı Devleti'nde, vakıf sistemi ülkenin tamamında yaygın bir şekilde hizmet vermekteydi. Bu nedenle Osmanlı, vakıf sisteminden en iyi şekilde istifade eden bir devlet olmuştur. Devlet adamları konumlarına, rütbelerine ve görevde bulundukları yerlere göre çeşitli vakıflar kurmuşladır. Devlet adamlarının vakıf kurmaları toplumsal ihtiyacın yanı sıra

more »

... devletlerinde bir gelenek haline gelmiştir. Kurulan bu vakıflar çeşitli hizmetler vermelerinin yanı sıra diğer vakıflardan farklı olarak, devlet ve halk arasındaki ilişkinin kuvvetlenmesine de vesile olmaktaydılar. Bu sebeple devlet adamları tarafından kurulan vakıflar, diğer vakıflardan farklı bir ehemmiyete sahiptiler. Hafız Mustafa Paşa 1760-1778 tarihleri arasında Keban ve Ergani'de Maʻâden Eminliği, Erzurum, Şam, Konya, Diyarbakır ve Bağdat'ta vali olarak görev yapmış bir devlet adamıdır. İdareci olmanın yanı sıra, kendi ismiyle kurmuş olduğu vakıftan dolayı hayırsever kişiliği ile de tanınmıştır. Hafız Mustafa Paşa, Keban ve Ergani Maʻâden Eminiliği görevinde iken, kurduğu vakıfla başta çalıştığı bölge olmak üzere İstanbul ve Şam'da çeşitli hizmetler verilmesini sağlamıştır. Hafız Mustafa Paşa vakfı, eğitim başta olmak üzere iktisadî ve sosyal olarak çeşitli hizmetlerde bulunmuştur. Bu çalışmada Hafız Mustafa Paşa vakfiyesine göre, Hafız Mustafa Paşa vakfının vermiş olduğu hizmetler, sahip olduğu gelirleri, giderleri, görevli personeli ve vakfiyedeki özel şartları incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Hafız Mustafa Paşa, Vakıf, Harput, Vakfiye, Keban. * Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu tespit edilmiştir. ABSTRACT Waqfs, which are social service foundation in Turk-Islam civilization, are designed so as to responding society's needs. Waqf system provided service in a widespread manner in Ottoman Empire. Therefore, Ottoman was a state that got the most out of the waqf system. Statesmen, who were on various duties in Ottoman Empire, set up foundation in accordance with their position, rank and place where they conducted their duty. Besides responding society's needs, setting up foundation by statesmen became a tradition in Turk-Islam States. In addition serving in various ways like other waqfs, these waqfs were out of the ordinary in conducing to strength relationship between state and public. Hence, waqfs which found by statesmen had significant importance different from others. Hafiz Mustafa Pasha was the governor of Erzurum, Şam, Konya, Diyarbakır and Bağdat also he was Keban and Ergani Ma'aden Certainty between 1760-1778. Besides, he was known for his charity because of the waqf, he founded with his own name. When Hafız Mustafa Pasha was Keban and Ergani Ma'aden Certainty he provided different services to the places where he worked and also to Istanbul and Şam. Hafiz Mustafa Pasha Waqf had been in variety of services such as education, economy and social. In this study, the services, the incomes and expenses, the staff, and also the special requirements of that waqf are examined.