تاریخ، مرام و عملکرد حزب توده‌ی ایران(1320-1362 ش)به منزله‌ی یک تشکیل سیاسیِ دیرپا و تأثیرگذار در تاریخ معاصر ایران را طیفِ وسیعی از نویسندگان نقد و ارزیابی کرده‌اند.از ابتدای نگارش تاریخ این حزب تاکنون، آنچه در زبان‌های مختلف نوشته شده است، شامل کتاب، مقاله (در نشریه‌های حزبی، نشریه‌های مخالفان و منتقدان و نشریه‌های تخصصی)، حجم زیادی را در برمی‌گیرد.در میان این نوشته‌ها، خودنگاری یا تاریخ‌نگاری حزب توده به دست نیروهای وابسته به آن ویژگی‌های خاصی دارد.این خودنگاری‌ها از نخستین ماه‌های تشکیل این

more »

... جریان سیاسی آغاز، و تاکنون ادامه دارد.بنابراین، شناخت محورهای اساسی تاریخ‌نگاری داخلی حزب توده، یعنی نگاه تاریخی فعالان این حزب به خود، در ارزیابی و تحلیل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پایدارترین جریان سیاسی تاریخ معاصر ایران بسیار اهمیت دارد. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که آیا می‌توان تاریخ‌نگاری حزب توده را نیز همچون دوره‌های فعالیت حزب به ادوار گوناگون با ویژگی‌های خاصی تقسیم‌بندی کرد یا خیر.ادوار گوناگون حیات سیاسی این حزب از زمان تاسیس حزب توده‌ی ایران در مهر ماه 1320 تا شکل‌گیری جریان انشعاب در سال 1326 ش، دوران نهضت ملی تا کودتای 28 مرداد 1332، دوران رکود فعالیت‌های علنی حزب و آوارگی و تبعید اجباری از ایران و فعالیت مجدد حزب توده در سال‌های 1357 تا 1362 ش همه را در برمی‌گیرد.بالتبع، تاریخ‌نگاری نیز بر همین ادوار تاریخی مبتنی است.این تاریخ‌نگاری بر پررنگ‌ کردن جایگاه مبارزات نیروهای چپ از ابتدا تا تشکیل حزب توده‌ی ایران، منحصر ساختن نقش رهبری مبارزات سیاسی اجتماعی در دوران پهلوی دوم به حزب توده، ایدئولوژیک و ارزشی کردن تاریخ‌نگاری و خلق و تولید مفاهیم جدید در تاریخ و ادبیات سیاسی و تاریخ‌نگاری ایران معاصر متمرکز بوده است.