W roku 2007 podczas festiwalu lmowego "Łodzią po Wiśle" w Warszawie miał swą premierę lm dokumentalny Łódź od świtu do zmierzchu. Powstał jako praca zbiorowa studentów II roku reżyserii w łódzkiej Szkole Filmowej. Składał się z 12 krótkich etiud, które realizowane były od stycznia do marca tego roku. Pomysłodawcami i opiekunami projektu byli Maciej Drygas i Mirosław Dembiński. Każdy ze studentów biorących udział w zajęciach z lmu dokumentalnego przygotowywał jedną etiudę, wybierając temat,

more »

... ce i czas (godzinę) zdjęć. W zamierzeniach twórców lmy miały złożyć się na obraz jednego powszedniego dnia z życia miasta. Kolejne edycje powstawały wedle tych samych zasad. W roku 2013 zaprezentowany został szósty już lm Łódź od świtu do zmierzchu. Przez kilka ostatnich lat projekt ten stał się integralną częścią procesu dydaktycznego. Dzięki pracy nad nim studenci kolejnych roczników uczyli się realizacji krótkich form dokumentalnych, poszukiwali środków wyrazu, które w syntetycznej formule pozwoliłyby uchwycić duszę miasta. Co ciekawe, niektóre z pomysłów zrealizowanych w ramach Łódź od świtu... rozrosły się później do rozmiarów kilkunastominutowych lmów dokumentalnych, przedstawianych przez studentów podczas egzaminu. Praca nad mozaikowym dokumentem bywała zalążkiem nieco większych szkolnych przedsięwzięć. Do tematów podjętych w ramach pierwszej edycji projektu powrócili między inny Dara van Dusen i Magnus von Horn. Z krótkiej obserwacji grupy striptizerów występujących w łódzkich klubach nocnych zrodził się dwudziestominutowy dokument Heart Breakers (reż. Dara van Dusen). Znajomość z bohaterem etiudy, która stała się częścią projektu Łódź od świtu do zmierzchu, zainspirowała Magnusa von Horna do nakręcenia piętnastominutowego lmu dokumentalnego Odlot. Łódź od świtu do zmierzchu nawiązuje z pewnością do długiej tradycji przygotowywanych przez studentów Szkoły wspólnych projektów. W pierwszym okresie istnienia najstarszej polskiej uczelni lmowej etiudy realizowane na poszczególnych latach studiów podpisywane były nazwiskami wszystkich studentów danego roku. Zwykle jednego z nich wyróżniało się w napisach jako tego, którego wpływ na ostateczny kształt lmu był najsilniejszy. Do najgłośniejszych projektów zbiorowych należał z pewnością Koniec nocy w reżyserii Juliana -Od świtu do zmierzchuwspółczesne obrazy miasta w projektach dokumentalnych Macieja Drygasa i Mirosława Dembińskiego Images vol. XII/no. Poznań ISSN -x -Dziedziny, Pawła Komorowskiego i Walentyny Uszyckiej z roku 1956. Niemal pół wieku później powstał składankowy lm Oda do radości (2005) Anny Kazejak-Dawid, Jana Komasy i Macieja Migasa, który podobnie jak Koniec nocy stał się głosem młodego pokolenia twórców. Projekt ten zrodził się jednak poza szkolnym systemem produkcyjnym. Założenie mozaikowej struktury Łódź od świtu do zmierzchu pozwoliło na zachowanie integralności i tożsamości poszczególnych etiud. Każda z nich stanowi odrębną dramaturgicznie całość, odzwierciedla wrażliwość, artystyczne zainteresowania twórców, wszystkie składają się na bogaty obraz miasta. Łódź od świtu do zmierzchu zaskakuje różnorodnością podjętych tematów, ale i zróżnicowaniem formalnym krótkich lmów. W większości z nich posłużono się metodą cierpliwej i długotrwałej obserwacji zbiorowości, w innych rekonstruowano relacje i zachowania bohaterów jednostkowych. Już w pierwszej edycji projektu znalazła się etiuda, której autorka skoncentrowała się na paradoksalnej urodzie miejsca. Jennifer Malmqvist nakręciła swój lm w oczyszczalni ścieków, eksponując rytm i tempo pracy urządzeń. W niemal abstrakcyjnych kadrach ukazała kolorowe i mieszające się ciecze. Po konwencję dokumentalnej impresji sięgnęła również Jagoda Szelc w lmie Wagary w edycji z roku 2011. Z grupą nastolatków wsiadamy do samochodu i w rytm muzyki, która niemal bez reszty wypełnia ścieżkę dźwiękową lmu, przemierzamy ulice miasta. Uwerturę do tej edycji projektu stanowi animowana groteska Davida Makowskiego Czarny kurczak, w której w lapidarnej formie opowiedziana zostaje historia miłości, odrzucenia i rozstania dwóch pluszowych kurczaków. Scenerią zdarzeń są: łódzka Manufaktura, jedno z licznych w Łodzi dużych, szarych i zaniedbanych przejść podziemnych oraz dworzec Łódź Fabryczna, z którego przez dziesięciolecia odjeżdżały pociągi do Warszawy. Miejsca te s lmowane zostały tuż znad ziemi, z perspektywy kurczaka. W pierwszej (Gołębie, reż. Igor Chojna) i ostatniej (Star Watcher, reż. Magnus von Horn) etiudzie Łodzi z roku 2007 oglądamy z kolei miasto z jego dachów. Odwołanie do dokumentalnej kreacji, poszukiwanie szczególnych punktów widzenia pozwoliło na ukazanie aglomeracji w sposób oryginalny, odległy od telewizyjnej i prasowej sztampy. I to właśnie specy czna perspektywa, z której nie oglądamy Łodzi w telewizji, wyróżnia wszystkie edycje projektu, współbrzmi z różnorodnością tematów i sprawia, że wyłaniający się z nich portret miasta daleki jest od stereotypowego, rozpowszechnionego przez media wizerunku. Twórcy nie analizują społecznej struktury miasta, nie próbują docierać do przyczyn jego stagnacji, nie opowiadają o jego historii, choć wszystkie te tematy pojawiają się w etiudach na odległych planach. Wpisują się natomiast w tradycje polskiego kina dokumentalnego, w którym konkretne "tu i teraz" podlega uniwersalizacji, a forma lmowa nadaje realiom kształt metafory. Przy czym, warto zauważyć, że najbardziej nośna w tych próbach młodych lmowców