Krzysztof Malicki, Poza wspólnotą pamięci. Życie i zagłada Żydów w pamięci mieszkańców rejonu podkarpackiego, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozo ii i Socjologii PAN, 2017, 363 s. Książka Krzysztofa Malickiego została opublikowana w 2017 r., co oznacza, że autor dużo wcześniej podjął pracę nad problematyką, która w 2018 r. stała się tak gorącym tematem medialnym i społecznym. Należy podkreślić, że chociaż kwestia relacji polsko-żydowskich i sposób budowania pamięci o nich, zwłaszcza czasu

more »

... ny, pojawia się w dyskursie naukowym i publicznym z różnym natężeniem od wielu lat, to ostatni "wybuch" przekazów medialnych, wypowiedzi uruchamiających złe (częściej) i dobre (rzadziej) emocje można uznać za ewenement ostatnich dekad. Chyba nawet książka Jana Tomasza Grossa Sąsiedzi nie przełożyła się na tak szeroką dyskusję. Powyższa uwaga wydaje mi się potrzebna w odniesieniu do recenzowanej monogra ii, która nie powinna być postrzegana w kontekście tej dyskusji. Nie wolno traktować jej koniunkturalnie, trzeba postrzegać ją jako solidne opracowanie naukowe, tworzone z dala (również w dosłownym, przestrzennym sensie) od epicentrum rozgorączkowanych debat. Monogra ia Poza wspólnotą pamięci. Życie i Zagłada Żydów w pamięci mieszkańców rejonu podkarpackiego, jak słusznie zauważa autor, to swoiste studium przypadku tego regionu, które moim zdaniem, może stanowić pars pro toto relacji polsko-żydowskich oraz pamięci (bo ta interesuje Krzysztofa Malickiego najbardziej) w odniesieniu do współczesnej Polski i innych jej rejonów. Autor wybrał Podkarpacie, jak mniemam, również z pobudek biograficznych -jest to jego ojczyzna prywatna. Podejmując badania nad tym regionem, chciał też zapewne odpowiedzieć sobie na postawione pytania nie tylko jako badacz-socjolog, lecz także jako członek tej społeczności. Z lektury pracy wynika, że Krzysztof Malicki jest wytrawnym znawcą regionu, rzetelnym badaczem, świadomie wybierającym i prezentującym procedury badawcze. Dwa pierwsze rozdziały książki są poświęcone kwestiom ogólnym: założeniom metodologicznym oraz teoretycznym. Materiał empiryczny został zebrany przy pomocy różnych technik badawczych. Autor zastosował triangulację metodologiczną, używając zarówno technik ilościowych, jak i jakościowych (dysponował wywiadami składającymi się na 900 stron transkrypcji). Zaowocowało to zebraniem bardzo bogatego materiału umożliwiającego wieloaspektową