Odpowiedzialność : wokół koncepcji Paula Ricoeura [chapter]

Barbara Hartman
2015 Społeczeństwo odpowiedzialne? : o aspektach odpowiedzialności w życiu społecznym jednostek  
By wstępnie zorientować się w historycznym dziedzictwie refleksji nad odpowiedzialnością, warto zacząć od starego i bezcennego źródła historycznego, od jednego z fundamentów naszej kultury europejskiej i wiecznie żywego przekaźnika idei moralnych, jakim jest Biblia 1 . Stary Testament w wielu miejscach mówi o odpowiedzialności -w swoistym i zapewne nie całkiem przystającym do nowożytnego jej pojmowania znaczeniu. Porządkując konteksty używania tego pojęcia, można wyróżnić kategorie: 1. Brania
more » ... siebie odpowiedzialności w postaci wzięcia kogoś pod swoją opiekę i stania się odpowiedzialnym za jego dalsze życie (Rdz 44, 32). 2. Odpowiedzialności za cudze czyny w postaci: a) ponoszenia kary za zbrodnie wynikłe z decyzji władzy (władcy), co wyrażone jest klątwą i życzeniem -na przykład "Niech odpowiedzialność spadnie na głowę Joba i na cały jego ród " (Sm 3, 29); b) przekonania o złożeniu przez Boga odpowiedzialności na głowę władcy za cudze złe czyny, mówi się na przykład: "Na ciebie Pan zrzucił odpowiedzialność za krew rodziny Saula, w miejsce którego zostałeś królem" (Sm 16, 8) ; c) przekonania o istnieniu fatum i nieuchronności cierpienia za winy przodków, co zwalnia z dbania o własny wizerunek moralny i z odpowiedzialności za czyny i za decyzje. Takie przekonania przedstawia się tam jako tymczasowe i domagające się zmiany, bo odpowiedzialność powinna być tylko osobista (Jr 31,(27)(28)(29)(30). 3. Podkreślania nadrzędności odpowiedzialności osobistej w stosunku do zbiorowej, co można zegzemplifikować następująco: a) "a odpowiedzialność za krew jego spadnie na niego samego" (Ez 18, 13); 1 Biblia Tysiąclecia, Poznań 2003. Cytowania poniżej odnoszą się do tego wydania.
doi:10.15633/9788374384254.03 fatcat:uk6jn4xz7nfovmymmxierigacu