Phlomis grandiflora H. S. Thompson var. grandiflora ve Phlomis leucophracta P. H. Davis & Hub.-Mor. Taksonlarının Farklı Toplama Zamanlarına Ait Uçucu Bileşenleri
Güliz Türkmenoğlu, Ayse Gul SARIKAYA, Hüseyin Fakir
2019
European Journal of Science and Technology
Genellikle otsu ve çalı formunda, tek yıllık veya çok yıllık, gövdesi salgı tüylü, hoş kokulu ve çoğunlukla dört köşeli bir yapıya sahip tıbbi-aromatik bitkilerden oluşan Lamiaceae familyasının en fazla tür sayısına sahip olan cinslerinden bir tanesi olan Phlomis cinsi, ülkemizde doğal olarak yayılış göstermektedir. Phlomis türlerinin yapraklarının kenarları tırtıklı olup, karşılıklı olarak dizilmiş, bitki yüzeyini kaplayan tüyler yıldız şeklinde ve çiçekleri mor, pembe, beyaz veya sarı
more »
... r. Halk arasında Phlomis türlerinin yaprakları ve çiçekleri iştah açıcı, antialerjik, idrar söktürücü, ishal kesici, gaz giderici, mide rahatsızlıklarına karşı, ağrı kesici, antidiabetik bitki çayı ve tonik olarak kullanılmaktadır. Akseki (Antalya) yöresinden 2018-2019 yılı vejetasyon dönmelerinde Phlomis grandiflora H. S. Thompson var. grandiflora ve Phlomis leucophracta P. H. Davis & Hub.-Mor. taksonlarına ait örnekler çiçeklenme öncesi (Nisan) ve çiçeklenme dönemi (Haziran) olmak üzere 2 farklı dönemde toplanarak, SPME (katı tabanlı mikro ekstraksiyon) yöntemine göre uçucu bileşenler gaz kromatografisi kütle spektroskopisi (GC-MS) yardımı ile tespit edilmiştir. Uçucu bileşenlerin tanımlanmasında Wiley, NIST Tutor ve FFNSC kütüphaneleri kullanılmıştır. Phlomis grandiflora H. S. Thompson var. grandiflora'da çiçeklenme öncesi (Nisan) dönemde ve çiçeklenme döneminde (Haziran) 36 farklı bileşen tespit edilmiş olup, ana bileşenler cis-Ocimene (%9,89; %10,84), α-Cedrene (%33,10; %38,06) ve .α.-Cubebene (%12,08; %13,82) olarak bulunmuştur. Phlomis leucophracta P. H. Davis & Hub.-Mor.'da çiçeklenme öncesi (Nisan) dönemde 38 adet ve çiçeklenme döneminde (Haziran) 33 adet farklı bileşen belirlenmiş ve ana bileşenler .α.-Pinene (%10,89; %11,59), Limonene (%22,48; %27,86% ve Caryophyllene (%25,11; %26,55) oranlarıyla saptanmıştır. Her iki Phlomis taksonunda da çiçeklenme döneminde ana bileşenlerin oranlarında artış gözlenmiştir. Belirlenen bu bilgiler ışığında bitkilerin yanlış toplanması nedeniyle oluşabilecek ekonomik kayıpların önlenmesi hususunda bilinçlenmenin sağlanacağı düşünülmektedir. Abstract Phlomis genus, which is one of the most species of the genus Lamiaceae family, which consists of medicinal-aromatic plants with herbaceous and shrub form, one-year or perennial, body secretion hairy, aromatic fragrance and mostly quadrangular structure, is naturally distributed in Turkey. The edges of the leaves of Phlomis species are jagged, mutually aligned, star-shaped, covering the plant surface and the flowers are purple, pink, white or yellow in color. The leaves and flowers of Phlomis species are used as an
doi:10.31590/ejosat.616835
fatcat:ikzqvt3gvbhi5hmqae3wyfjm4q