Από τη μελέτη των μοναστηριών του νομού Γρεβενών φάνηκε ότι η μεταβυζαντινή μοναστηριακή αρχιτεκτονική της περιοχής συνδέεται άμεσα με το σπουδαίο μοναστικό κέντρο των γειτονικών Μετεώρων που γνώρισε ιδιαίτερη ακμή κατά το 16ο αιώνα, αλλά κυρίως εντάσσεται στη σφαίρα επιρροής του Αγίου Όρους, του οποίου τα μοναστικά ιδρύματα αποτελούσαν επί σειρά αιώνων το πρότυπο για την πνευματική ζωή και την καλλιτεχνική δραστηριότητα των ορθόδοξων μοναστηριών. Το μοναστηριακό κτιριακό συγκρότημα ακολουθεί

more »

... βασική αρχή οργάνωσης με το καθολικό στο κέντρο, περίπου, της εσωτερικής αυλής και τη διάταξη των υπολοίπων κτισμάτων στην περίμετρο του περιβόλου που προσδίδουν στο σύνολο φρουριακό χαρακτήρα. Τα μοναστηριακά κτίσματα, εκτός των ναών, έχουν χαρακτήρα στενά συνδεδεμένο με τα κτίρια της κοσμικής αρχιτεκτονικής. Συνήθως είναι διώροφα με εξωτερικά ξύλινα κλιμακοστάσια. Τα καθολικά των μονών τυπολογικά ακολουθούν τα βυζαντινά πρότυπα. Ο αρχιτεκτονικός τύπος του σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με τρούλο και πλευρικές κόγχες, γνωστός ως αθωνικός ή αγιορείτικος τύπος, είναι ο επικρατέστερος. Πέντε από τα επτά καθολικά ανήκουν στον τύπο αυτό και ένα στον τύπο του απλού σταυροειδούς εγγεγραμμένου. Εξαίρεση αποτελεί το Τορνίκι με τους μονόχωρους επάλληλους ναούς. Σε αντίθεση με την τυπολογία, που ακολουθεί πιστά τη βυζαντινή παράδοση, τα μορφολογικά και κατασκευαστικά στοιχεία εντάσσονται στις γενικότερες τάσεις που επικρατούν τη χρονική περίοδο της κατασκευής των καθολικών. Στις όψεις των ναών δεν υπάρχει διάκοσμος. Αντίθετα με την εξωτερική λιτή εμφάνιση, στον εσωτερικό χώρο δίνεται έμφαση στο διάκοσμο. Οι τοιχογραφίες καλύπτουν το σύνολο των επιφανειών και καλούνται για την ιστόρησή τους σπουδαίοι καλλιτέχνες από σημαντικά κέντρα, όπως από εργαστήριο της Καστοριάς (Τορνίκι, 15ος αιώνας), ο Φράγκος Κατελάνος (Ζάβορδα, 16ος αιώνας) και Λινοτοπίτες (Σπήλαιο, 17ος αιώνας). Στο σκοτεινό εσωτερικό εντυπωσιάζουν τα επιχρυσωμένα ξυλόγλυπτα τέμπλα Όσον αφορά στους κατασκευαστικούς τρόπους, η τεχνολογία της εποχής, χαρακτηρίζεται από την [...]