Kategoria dobra wspólnego jako podstawa dobrego państwa... w refleksji polskich środowisk katolickich Pojęcie "dobro wspólne" należy do najstarszych i najważniejszych w refleksjach politycznych i filozoficznych odnoszących się do charakteru i wzajemnych relacji jednostki i wspólnoty oraz sensu i istoty życia zbiorowego. Przez wiele wieków znaczenie tego pojęcia wypełniano różną treścią. Na przemian było popularne lub odchodziło w zapomnienie. Wielokrotnie głoszono poglądy, że jest to pojęcie

more »

... zestarzałe i niestosowne" 1. Wskazywana problematyczność tego pojęcia związa-na jest z wieloma płaszczyznami sporów odnośnie jego definiowania. Choć pojęcie dobra wspólnego stosunkowo rzadko pojawia się explicite, to często znajdujemy je w centrum najważniejszych rozważań związanych z życiem wspólnotowym. Jest to także jedno z najważniejszych pojęć definiowanych w katolickiej nauce społecznej. Towarzysząc myśli społecznej Kościoła katolickiego od jego początków do czasów współczesnych inspiruje również środowiska katolików świeckich, które próbują nadać temu pojęciu określone znaczenie w konkretnej rzeczywistości społeczno-politycznej. Interesujące zatem jest rozważenie, jak próbuje się je definiować i jak środowiska katolickie w Polsce postrzegają jego znaczenie, w jaki sposób próbują je operacjonalizować i czy różnią się w jego opisie i na ile ich deskrypcja jest zgodna ze wskazaniami katolickiej nauki społecznej. Fundamentalność oraz waga pojęcia "dobro wspólne" wiąże się z wieloznacz-nością i mnogością propozycji definicyjnych 2. Współczesne pojęcie dobra wspólne-go jest kategorią wieloaspektową i wielopłaszczyznową. Eksplikacja tego pojęcia wiąże się nie tylko z problemami jednoznacznego określenia zakresu pojęciowego, ale także z koniecznością uwzględniania wielu kontekstów społeczno-politycznych, w ramach których się analizuje i konceptualizuje to pojęcie 3. Problematyczne staje 1 Dobro wspólne, red. D. Probucka, Kraków 2010, s. 13. 2 H. Promieńska, Dobro wspólne, dobro indywidualne i dobro moralne, [w:] Dobro wspól-ne..., s. 13. 3 Warto zaznaczyć, że wielu autorów podkreśla, iż mimo różnic w definicjach i rozumie-niu tego pojęcia, ogólna charakterystyka mieści się w kategoriach utylitarno-eudajmonistycz-nych. Zob. P. Domeracki, Kontrowersje wokół dobra wspólnego, [w:] Dobro wspólne..., s. 65.