Univerzitet u Beogradu, Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju Cilj istraživanja je da se utvrdi odnos između nekih od prečitačkih sposobnosti kao prediktorskih varijabli i uspeha u čitanju kao kriterijumske varijable kod učenika prvog razreda osnovne škole.Uzorak je činilo 200 ispitanika. Istraživanje je obavljeno u dve faze. U prvoj fazi je izvršeno testiranje dece predškolskog uzrasta. Primenjen je ELLA test kojim su procenjene fonološka svesnost, pamćenje, verbalna fluentnost,

more »

... o imenovanje i dekodiranje. Pored toga, procenjena je sintaksička svesnost pomoću Liste eksperimentalnih zadataka za ispitivanje znanja o sintaksi. U drugoj fazi istraživanja testirana je sposobnost čitanja primenom Trodimenzionalnog testa čitanja kod iste grupe ispitanika koji su testirani na predškolskom uzrastu, a koji su u vreme testiranja čitanja završavali prvi razred osnovne škole. Da bi se utvrdila prediktivna vrednost prečitačkih sposobnosti za čitanje, urađena je multipla regresiona analiza i hijerarhijska regresiona analiza. Rezultati su pokazali da fonološka svesnost i sintaksička svesnost predstavljaju značajne prediktore početnog čitanja, s tim što fonološka svesnost ima snažniju prediktivnu vrednost, ali utvrđen značaj sintaksičke svesnosti u početnom čitanju smatramo važnim nalazom našeg istraživanja s obzirom da se sintaksičkoj svesnosti pridaje značaj uglavnom u kasnijim fazama čitanja. Ključne reči: rano čitanje, pokazatelji čitanja, fonološka svesnost, sintaksička svesnost Uvod Teorijskih i istraživačkih podataka o ranim pokazateljima uspešnosti početnog čitanja na srpskom jeziku je relativno malo. Pregled literature pokazuje da postoje radovi koji se bave konceptom rane pismenosti (Ševa & Radišić, 2013) , kao i oni koji su ispitivali više nivoe čitanja (Buđevac i Baucal, 2014; Buđevac i Baucal, 2015), ali je mali broj radova koji su utvrđivali doprinos prekurzora čitanja na uspeh u početnom čitanju. Na primer, Kodžopeljić je u svom istraživanju utvrđivala vezu između slogovne i fonemske segmentacije, 1 gordana.colic22@gmail.com 76 PSIHOLOŠKA ISTRAŽIVANJA VOL. XXI 1