Streszczenie: Celem artykułu jest analiza kosztów, dostarczenie informacji dotyczących ich rodzaju i wielkości, ustalenie czynników wpływających na ich poziom, również określenie możliwości poprawy efektywności gospodarowania przez oddziaływanie na wielkość i strukturę kosztów. Szczegółowej analizie zostaną poddane całkowite koszty pracy dotyczące działalności przedsiębiorstwa, a także jednostkowy koszt, który jest ilorazem całkowitych kosztów pracy, ich składników i przeciętnej liczby

more »

... nych pracowników. Analizie poddano również relacje całkowitych kosztów pracy i ich składników do wartości produkcji sprzedanej netto. Słowa kluczowe: analiza, koszty pracy, przedsiębiorstwo, małe i średnie przedsiębiorstwa, wynagrodzenia Wprowadzenie Funkcjonowanie gospodarki rynkowej oparte jest przede wszystkim na małych i średnich przedsiębiorstwach. Sektor MŚP, z punktu widzenia jego roli w gospodarce, ma istotne znaczenie, tworzy bowiem znaczącą część PKB, zapewnia zatrudnienie oraz stanowi wyraz rozwijających się w każdej gospodarce działań przedsiębiorczych. Liczne są jednak bariery rozwoju tych przedsiębiorstw w polskich warunkach. Jednymi z nich są niewątpliwie niedostatek kapitałów własnych oraz trudności w pozyskiwaniu zewnętrznych źródeł finansowania. Bariery mogą jednak stopniowo zanikać, zmienia się również otoczenie przedsiębiorstw, pojawiają się nowe możliwości ich rozwoju, istnieje realna szansa na zwiększenie poziomu ich konkurencyjności na otwartym rynku europejskim. Istotną rolę w funkcjonowaniu działalności małych i średnich przedsiębiorstw odgrywają koszty pracy. Działalność gospodarcza przedsiębiorstwa związana jest z ponoszeniem kosztów. Obejmują one zarówno nakłady pracy żywej, w postaci wynagrodzeń za pracę wraz z narzutami, jak i nakłady pracy uprzedmiotowionej, które stanowią zużycie materiałów oraz maszyn i budynków. W kosztach są również ujęte usługi, opłaty i podatki. Koszty własne są powszechnie uznawane za jeden z najważniejszych syntetycznych mierników charakteryzujących gospodarność przedsiębiorstwa. W kosztach własnych przedsiębiorstwa znajduje bowiem odzwierciedlenie trafność podejmowanych przez kierujących decyzji strategicznych, racjonalna Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej Zarządzanie Nr 24 t. 2 (2016) s. 172-185 dostępne na: Abstract: This article aims to analyze costs, provide information on the type and size, to determine the factors affecting their level, also identifying opportunities to improve management efficiency by acting on the size and cost structure. Detailed analyzes will be total labor costs on business activity, as well as the unit cost, which is the ratio of total labor costs, their components and the average number of employees. Also analyzed the relationship of total labor costs and their components to the value of production sold net.