10 PRAKTYCZNYCH SPOSOBÓW NA INTEGRACJĘ ROMÓW", CZYLI ANALIZA WSPÓŁCZESNEJ SYTUACJI SPOŁECZNOŚCI ROMSKICH Z PERSPEKTYWY ANTROPOLOGII DARÓW W artykule przedstawione zostaną przeprowadzone na przestrzeni ostatnich trzech lat wyniki etnograficznych badań terenowych w osadach romskich w Polsce i ich społecznym otoczeniu. Społeczności romskie w Polsce poddawane są obecnie intensywnym oddziaływaniom ze strony społeczeństwa większościowego, których celem jest społeczno-ekonomiczna integracja. Podobnie

more »

... tegracja. Podobnie jak w klasycznym studium Marcela Maussa tu także mamy do czynienia z oczekiwaną wymianą wartości. Społeczeństwo większościowe składa dar w formie funduszy na "praktyki integracyjne" i jednocześnie liczy, że społeczności romskie na zasadzie wzajemności porzucą te elementy swojego tradycyjnego sposobu życia, które wydają się nie do zaakceptowania w "demokratycznym" i "zintegrowanym" społeczeństwie. W wymianie darów, w przeciwieństwie do działań w zakresie gospodarki towarowej, zazwyczaj bardziej chodzi o działanie symboliczne niż zaspokajanie "obiektywnych" potrzeb. Wymiana darów jest raczej znakiem wzajemnego uznania, taktyką budowania więzi społecznej. Badania pokazują, że dotychczasowa praktyka integrowania przez dary czasem prowadzi do moralnego poniżenia i pogłębienia marginalnej pozycji Romów. Słowa kluczowe: integracja Romów, inkluzja Romów, wymiana darów, mniejszości etniczne w Polsce, antropologia ekonomiczna WPROWADZENIE Jednym z głównych argumentów za przeprowadzeniem polskiej transformacji systemowej była konieczność zmiany charakteru dominującej racjonalności ekonomicznej. Polskie elity, wzorem rozwiązań zachodnich, przyjęły myślenie neoliberalne, które jak wówczas uznano najlepiej nadawało się do administrowania wprowadzonym kapitalizmem. W niemal każdym z badań socjologicznych poddających refleksji przeobrażenia społeczeństwa polskiego w ciągu ostatnich 20-25 lat podkreśla się, że ekonomiczny wymiar naszego życia stał się ważniejszy, bardziej znaczący i różnicujący. Neoliberalizm ekonomiczny przeobraził nie tylko stosunki między państwem, jednostkami, członkami rodzin, poszczególnymi grupami pracowników, przedsiębiorstwami i rynkami. Instytucjonalizacja neoliberalnych rozwiązań,