Dendroctonus micans has been continuously colonizing the native oriental spruce forests after its discovery in 1966 in Turkey. Solitary females attack the trees and they usually do not kill its hosts. This study aims to contribute the understanding of this solitary attack strategy and development of D. micans on oriental spruce in Turkey. The pattern of tree infestation was analyzed from 2001 to 2004 and 2006 in 120 experimental plots. Field surveys were carried out in the north east of Turkey

more »

... n Artvin, Giresun, and Maçka (Trabzon) from May to October of each year. A total 3010 trees were examined in plots. D. micans infestation up to 2 m of trees were examined and the successful and aborted attacks were recorded. Development stages and numbers of the beetles were recorded in the galleries. The sizes of the old brood chambers were measured in the abandoned and infested trees. The beetle was found in 95.8% of the plots, attacked 21.7% of the spruce trees, and was active in 11.1% of the attacked trees. The majority of the attacked trees had only one successful attack. 69.3% of the entry holes, were up to 1m, and 30.7% of them were between 1 and 2 m. The attack rate was limited in many trees but it was rather high (40 to 160 attacks on a tree) in certain trees. Females laid 51.4 eggs on average with maximum of 200. 3.7% larval and 4% young adult galleries were coalesced. 24.3% attempts of D. micans was aborted and 75.7% of them was successful. Numbers of wounded and unwounded infested trees indicated a significant statistical difference. D. micans attacked and established more often on wounded trees. 83% of the wounded trees, were attacked by D. micans. Özet Dendroctonus micans Türkiye'de tespit edildiği 1966 yılından itibaren doğal doğu ladini ormanlarını istila etmeye devam etmektedir. Dişiler ağaçlara münferit olarak saldırırlar ve genellikle konukçularını öldürmezler. Bu çalışma, böceğin Türkiye'de doğu ladindeki bu münferit saldırı stratejisi ve gelişimi konusundaki bilgilere katkı yapmayı amaçlamaktadır. Ağaçları istila etmedeki saldırı yapısı 2001-2004 ve 2006 yıllarında 120 deneme alanında incelenmiştir. Arazi çalışmaları Türkiye'nin kuzeydoğusunda, Artvin, Giresun ve Maçka (Trabzon)'da yürütülmüştür. Büyüklüğü 30 × 10 m olan deneme alanlarında toplam 3010 ağaç incelenmiştir. Arazi çalışmaları her yıl Mayıs'tan Ekim'e kadar sürdürülmüştür. Ağaçlar üzerinde 2 m'ye kadar olan D. micans saldırıları incelenmiş ve başarılı ve başarısız saldırılar kaydedilmiştir. Başarılı galerilerdeki böceklerin bulunduğu gelişim basamağı ve sayıları kaydedilmiştir. Terk edilen ağaçlardaki ve istila edilmiş ağaçlardaki eski kuluçka sistemlerinin büyüklükleri ölçülmüştür. Böceğin deneme alanlarının %95,8'inde bulunduğu, ladin ağaçlarının %21,7'sine saldırdığı ve saldırıya uğrayan ağaçların %11,1'inde de aktif olduğu tespit edilmiştir. Saldırıya uğrayan ağaçların çoğunda sadece bir tane başarılı giriş deliği bulunmaktadır. Giriş deliklerinin %69,3'ü ağaç gövdelerinin yerden itibaren ilk 1 m'lik bölümünde, %30,7'si 1 ile 2 m arasında bulunmaktadır. Saldırı yoğunluğu saldırıya uğrayan ağaçların birçoğunda sınırlı kalırken, belli ağaçlarda oldukça yüksek olmuştur (tek bir ağaçta 40 ile 160 saldırı girişimi). Dişiler, maksimum yumurta sayısının 200 olmasıyla birlikte, ortalama 51,4 yumurta koymuştur. Toplam 219 larva galerisinin %3,7'si ve 25 genç ergin galerisinin %4'ü birleşik galerilerdir. Böceğin toplam saldırı girişimlerinin %24,3'ü başarısız, %75,7'si başarılı olmuştur. Böceğin istila ettiği yaralı ve sağlıklı ağaç sayıları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır. D. micans çoğunlukla yaralı ağaçlara saldırmış ve bu ağaçlara başarılı şekilde yerleşmiştir. Yaralı ağaçların %83'ü saldırıya uğramıştır. Anahtar sözcükler: Saldırı yoğunluğu Dendroctonus micans, doğu ladini,