Kâdî Beyzâvî'nin Hüsün-Kubuh Anlayışı

İbrahim Bayram
2018 Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi  
Öz Eş̒ariyye mezhebinin önemli kelamcılarından biri olan Kâdî el-Beyzâvî, hüsünkubuh konusundaki görüşlerini, tefsir, kelâm ve usûl-i fıkıh eserlerinde ortaya koymuştur. Oldukça muhtasar ve veciz bir şekilde telifte bulunan müellif, genel anlamda mezhebinin yaklaşımını teyid eden fikirler beyan etmiştir. Bununla birlikte özellikle tefsirinde yaptığı bazı açıklamalar, onun en azından kimi ayetlerin izahında i̒ tizalî fikirleri benimsediği yorumlarını beraberinde getirmiştir. Kemal ve noksanlık
more » ... e tab'a uygunluk ve aykırılık anlamındaki hüsün ve kubuhun aklî olduğunu kabul etmesi, sanki bu konuda Eş̒arî düşünceden ayrılma olarak yorumlanmışsa da aslında onun bu mesele bağlamında ekolünden farklı düşünmesi söz konusu olmamıştır. Zira onun bu konuda serdettiği görüşleri aynı şekilde zikreden pek çok Eş̒ arî kelamcısı vardır. Ahirette sevabı veya cezayı gerektiren fiilin hüsün ve kubuhunu sadece şeriatın belirleyeceği görüşüne bağlı olarak aklın nimet sahibine şükrün zorunluluğunu bilemeyeceği fikrini de savunan müellif, bu düşüncesini isbat sadedinde nakli ve akli deliller getirmiş, bu meyanda özellikle Mu̒tezilî anlayışı reddetmeyi hedefleyen bir dil kullanmıştır. Anahtar Kelimeler: Beyzâvî, Eş̒ariyye, hüsün-kubuh, aklî, şer'î. Kâdî Baydawi's Understanding of the Husn-Kubh Abstract Kadî al-Baydâwî, one of important Islamic theologians of the sect Ash'ariyya, revealed his views on the subject of husn-kubh in his works of tafsir, kalam and usul-i fiqh. The author, who writes the work in a rather concise and clear manner, has in general declared ideas confirming the approach of the sect. However, some of his explanations, especially in his tafsir, brought with him the comments that he adopted Mu̒tazili ideas in the explanation of some verses. His 
doi:10.18498/amauifd.402278 fatcat:diiu7utwcraozfqwz2dtwbsaim