Od szczęścia do nienawiści. Leksykon emocjonalny u dzieci w młodszym wieku szkolnym i młodzieży kończącej szkołę podstawową

Anna Błaszczak
2021
Wstęp Kompetencje emocjonalne są podstawą skutecznej socjalizacji i kluczem do sukcesu w różnych obszarach życia. Jednym z komponentów tych kompetencji jest wiedza o emocjach i pojęcia z nimi związane, co przejawia się między innymi w leksykonie emocjonalnym, którym operuje konkretna jednostka. Cel Celem badań opisanych w tym opracowaniu było poznanie i porównanie leksykonu emocjonalnego dzieci i młodzieży w odniesieniu do szczęścia, zadowolenia, złości i nienawiści. Materiał i metoda
more » ... o metodę fluencji słownej. Badani proszeni byli o podawanie słów związanych z konkretnymi emocjami: szczęściem, zadowoleniem, złością, nienawiścią. Analizowano zakres i złożoność leksykonu odnoszącego się do poszczególnych emocji u uczniów edukacji wczesnoszkolnej i młodzieży w ostatnich klasach szkoły podstawowej. Wyniki Przeprowadzone analizy ujawniły zróżnicowanie między starszymi i młodszymi uczestnikami w zakresie liczby generowanych słów oraz ich zróżnicowanie. Młodzież charakteryzowała się 50/1 2021 Issn 0459-6935 LOGOPEDIA 253-270 istotnie bardziej rozbudowanych zakresem słownictwa, jeśli chodzi o szczęście i złość. Podawane przez nią słowa niosły również większy ładunek emocjonalny. Adolescenci częściej też łączyli emocje z pojęciami abstrakcyjnymi i wartościami uniwersalnymi. Młodsze dzieci wiązały emocje z konkretnymi doświadczeniami i doznaniami, codziennym kontekstem oraz osobami z najbliższego otoczenia. Konluzje Zebrane dane pozwalają sformułować wnioski dotyczące zmian rozwojowych w zakresie leksykonu emocjonalnego dzieci i młodzieży. Mogą być też inspiracją i przyczynkiem do dalszych badań Słowa kluczowe: leksykon emocjonalny, okres wczesnoszkolny, dorastanie SUMMARY Introduction Emotional competences are the base for successful socialisation and development in other domains of life. One of the key component of those competences is knowledge about emotions accessible via emotional lexicon of individual. Aim Aim was to investigate and compare emotional lexicon of young students and adolescents. Material and method: Emotional fluency method was applied. Participants were asked to provide words related to the following emotions: happiness, contempt, anger, hate. Breadth and elaboration of emotional lexicon was analysed and compared between groups. Results Gathered data revealed expected differences between younger and older participants. Adolescents provide significantly more words in case of happiness and anger. Moreover their emotional lexicon included significantly more emotionally loaded words. Older students linked emotions with abstract concepts and universal values significantly more often than younger ones. Younger participants linked emotions with more particular and contextual experiences, everyday life and direct social environment. Conclusions Results revealed interesting insights about developmental changes in emotional lexicon of children and adolescents. Gathered data can be an inspiration and beginning for the future investigations.
doi:10.24335/vb4h-5536 fatcat:estu6ecugffi5k77vq5jkzefi4