The Effect of Family Financial Socialization Levels on Money Attitudes of University Students

Bilgehan KÜBİLAY, Özgür TUNÇEL
2021 Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi  
The purpose of the study is to manifest university students' relationships with money not only in terms of their family financial socialization levels, but also in terms of their demographic and socio-economic characteristics. Moreover, in order to measure family financial socialization levels of university students, a new two-dimensional scale, which is composed of "financial experience and learning" and "money management skills", is developed. The study is crucial in that it is most likely to
more » ... create positive financial behaviours between parents and students by means of developing informal education in family. Besides, the research is highly likely to become beneficial for creating new financial education programs in educational institutions particularly on the issues of money attitudes and financial socialization. As far as the cause and effect relationships are concerned, it is detected that students' worries about savings and financial literacy decreased inasmuch as their financial experiences and learning increased. In addition to this result, it is observed that students' mindful and responsible attitude increased in that their money management skills increased. Finally, it is ascertained significant differences between family financial socialization and demographic and socio-economic characteristics and also between money attitudes and demographic and socio-economic characteristics. ÖZ Araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin parayla olan ilişkilerini; yalnızca ailelerindeki finansal sosyalleşme düzeyleri açısından değil, aynı zamanda demografik ve sosyo-ekonomik özellikleri açısından açıkça ortaya koymaktır. Bunun dışında, üniversite öğrencilerinin aile finansal sosyalleşme düzeylerini ölçmek için "finansal deneyim ve öğrenme" ile "para yönetimi becerilerinden" oluşan iki boyutlu yeni bir ölçek geliştirilmiştir. Bu araştırma, ailede yaygın eğitimin geliştirilmesi yoluyla ebeveynler ve öğrenciler arasında olumlu finansal davranışlar yaratma olasılığının yüksek olması sebebiyle önem arz etmektedir. Ayrıca, araştırma, eğitim kurumlarında, özellikle para tutumları ve finansal sosyalleşme konularında yeni finansal eğitim programları oluşturmak için büyük olasılıkla faydalı olacaktır. Neden-sonuç ilişkilerine gelince, öğrencilerin finansal deneyimleri ve öğrenmeleri arttıkça birikim ve finansal okuryazarlık konusundaki endişelerinin azaldığı tespit edilmiştir. Bu sonuca ilave olarak, öğrencilerin para yönetimi becerilerinin artmasıyla dikkatli ve sorumlu tutumlarının arttığı görülmüştür. Son olarak, aile finansal sosyalleşmesi ile demografik ve sosyo-ekonomik özellikler arasında ve ayrıca parasal tutumlar ile demografik ve sosyo-ekonomik özellikler arasında önemli farklılıklar tespit edilmiştir. GENİŞLETİLMİŞ ÖZET Amaç ve Kapsam: Bu araştırmanın üç temel amacı bulunmaktadır: İlk amaç, üniversite öğrencilerinin aile içindeki finansal sosyalleşme düzeyleri ile para tutumları arasındaki neden-sonuç ilişkilerini irdelemektir. İkinci amaç, üniversite öğrencilerinin aile içindeki finansal sosyalleşme boyutlarının ve para tutumlarının demografik ve sosyo-ekonomik özellikler açısından önemli ölçüde farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmektir. Son amaç ise öğrencilerin aile içindeki finansal sosyalleşme düzeylerinin ve para tutumlarının baskın boyutlarını ortaya koymaktır. Yöntem: Çalışma alanının tamamı Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu / Bankacılık ve Finans Bölümünde öğrenim gören 198 lisans öğrencisini kapsadığından dolayı tam sayım yöntemi uygulanmıştır. Başka bir deyişle; araştırma, sonlu ve küçük hacimli bir evrene uygulandığı için toplam nüfus incelenmiştir. Ayrıca, anket geri dönüş oranının % 59.09 (117 öğrenci) olduğu görülmüştür. Diğer üniversiteler, bölümler ve sektörler; bu araştırma kapsamına dâhil edilmemiştir. Veri toplama tekniklerinden yalnızca çevrimiçi anket kullanılmıştır. Anket, üç ana değişkene yönelik tasarlanmıştır: Öğrencilerin aile içindeki finansal sosyalleşme düzeylerinin belirlenmesi için iki faktörden {finansal deneyim ve öğrenme; para yönetimi becerileri} ve on dört ifadeden oluşan 5'li Likert tipi {1= Asla, 2= Nadiren, 3= Bazen, 4= Genellikle, 5= Her zaman} bir ölçek geliştirilmiştir. Bu ölçeğin geliştirilmesinde, öncelikle literatürdeki çeşitli kaynaklarda (Kowalczyk and Chudzian, 2015; Cwynar, Cwynar, Baryla-Matejczuk and Betancort, 2019; Lee and Mortimer 2009; Kim and Chatterjee, 2013; Glenn, 2018) yer alan birçok ifade taranmış ve sonrasında faktör analizi yapılmıştır. Öğrencilerin para tutumundaki baskın boyutları ölçebilmek için beş faktör ve yirmi sekiz ifadeden oluşan "para tutumları ölçeği" Lay ve Furnham'ın (2018) çalışmasından uyarlanmıştır. Yapılan açıklayıcı faktör analizi sonucunda orijinal ölçek; dört faktörden{birikim ve finansal okuryazarlık ile ilgili endişeler, dikkatli ve sorumlu, güç ve statü, kazanım ve başarı} ve yirmi yedi ifadeden oluşan 5'li Likert tipi {1= Kesinlikle katılmıyorum, 2= Katılmıyorum, 3= Kararsızım, 4= Katılıyorum 5= Kesinlikle katılıyorum} bir ölçeğe dönüştürülmüştür. Son olarak da demografik ve sosyo-ekonomik faktörler belirlenmiştir. Araştırma değişkenlerine ve alt boyutlarına yönelik tanımlayıcı {frekans, yüzde, ortalama, toplam puan ortalaması, standart sapma} ve yorumlayıcı {Pearson korelasyon, çoklu doğrusal regresyon ve tek yönlü çok değişkenli varyans analizleri (MANOVA)} istatistiki analizler uygulanmıştır. Bulgular: Araştırma hipotezlerine ilişkin kayda değer bulgulara ulaşılmıştır: İlişkisel ve nedensel hipotezlerden H1(a), H1(b); H2(a), H2(b) ve H3(a), H3(b) kabul edilirken; H1(c), H1(d); H2(c), H2(d) ve H3(c), H3(d) ise reddedilmiştir. Farklılık hipotezlerinden H4.2., H4.4., H4.7., H4.9. ve H5.1., H5.2., H5.4., H5.6 ve H5.9. kabul edilirken; H4.1. H4.3. H4.5. H4.6., H4.8 ve H5.3., H5.5., H5.7., H5.8. ise reddedilmiştir. Sonuç ve Tartışma: Üniversite öğrencilerinin aile içindeki finansal sosyalleşme düzeyleri ile para tutumları arasındaki neden-sonuç ilişkileri incelendiğinde, öğrencilerin finansal deneyimleri ve öğrenmeleri arttıkça; birikim ve finansal okuryazarlık konusundaki endişelerinin azaldığı tespit edilmiştir. Bu durumda, üniversite öğrencilerinin çoğunun, ebeveynlerinin, finansal işlerle ne ölçüde başa çıkabileceklerinin farkında olmalarının ve ayrıca ebeveynlerinin finansal konular hakkında deneyim ve bilgi birikimine sahip olmalarının; öğrencilerin finansal konularda kendilerini cahil hissetmeye ve parasız kalmaya yönelik endişelerini azalttığı söylenebilir. Ayrıca, öğrencilerin para yönetimi becerilerinin artması ile paraya yönelik dikkatli ve sorumlu tutumlarının arttığı görülmüştür. Bu durum, üniversite öğrencilerinin çoğunun, ebeveynlerinin finansal sorunları yönetme, gelirlerine göre harcama yapma, düzenli olarak para biriktirme, tasarruf planı yapma ve zamanında ödeme yapma becerilerine sahip olmalarının; öğrencilerin kendilerini güvende hissetmek ve başkaları tarafından kontrol edilmemek için para biriktirmelerini ve yatırım yapmalarını arttırdığı şeklinde yorumlanabilir. Diğer boyutlar yönünden ise anlamlı etkiler bulunamamıştır. Üniversite öğrencilerinin aile içindeki finansal sosyalleşme düzeylerinin demografik ve sosyo-ekonomik faktörlerden "yaş, annenin eğitim durumu, babanın çalışma durumu ve ailenin aylık geliri" yönünden anlamlı farklılıklar gösterdiği saptanmıştır. Annelerinin eğitim durumları yükseldikçe; öğrencilerin "finansal deneyim ve öğrenmeleri" ve "para yönetimi becerilerinin" arttığı bulunmuştur. Ailelerinin aylık geliri düştükçe, öğrencilerin finansal deneyim ve öğrenme ve para yönetimi becerilerinin azaldığı görülmüştür. Üniversite öğrencilerinin para tutumlarının demografik ve sosyo-ekonomik faktörlerden "cinsiyet, yaş, annenin eğitim durumu, annenin çalışma durumu ve ailenin aylık geliri" yönünden anlamlı farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Üniversite öğrencilerinin paraya yönelik kazanım ve başarı tutumu, annelerinin çalışmasıyla birlikte arttığı görülmüştür. Ayrıca, öğrencilerin ailelerinin aylık geliri düştükçe; paraya yönelik birikim ve finansal okuryazarlık konusundaki endişelerinin arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Üniversite öğrencilerinin aile içindeki finansal sosyalleşme düzeylerine gelince, öğrenciler tarafından hem finansal deneyim ve öğrenme hem de para yönetimi becerilerinin yüksek düzeyde algılandığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte, öğrencilerin finansal deneyim ve öğrenmelerine göre, para yönetimi becerilerinin biraz daha yüksek olduğu anlaşılmıştır. Son olarak, üniversite öğrencilerinin para tutumlarındaki baskın boyutlar incelendiğinde; "dikkatli ve sorumlu" boyutun yüksek düzeyde, "birikim ve finansal okuryazarlık endişesi" ve "kazanım ve başarı" boyutlarının orta düzeyde ve "güç ve statü" boyutunun ise öğrenciler tarafından en düşük düzeyde algılandığı görülmüştür.
doi:10.21076/vizyoner.815919 fatcat:z3e4emicr5gbbedwu3mx547rhu