Kod JEL: D03; D81; G02; G31 Wstęp Problem badawczy dotyczy identyfikacji przyczyn unikania wykorzystania zadłużenia przez mikroprzedsiębiorstwa. Hipoteza badawcza zakłada występowanie czynników o charakterze psychologicznym (a w szczególności obaw przed korzystaniem z kapitału dłużnego). Metoda weryfikacji postawionej hipotezy to badania ankietowe. Ze względu na fakt, że mikropodmioty nie są objęte badaniami statystycznymi, jedyną formą ich badania są badania bezpośrednie. Głównym celem badań

more »

... kietowych była identyfikacja opinii mikroprzedsiębiorców o obcych źródłach finansowania oraz nastawienia mikroprzedsiębiorców do obcych źródeł finansowania (kredytu inwestycyjnego, kredytu obrotowego, pożyczki, leasingu, karty kredytowej). Celem niniejszego opracowania jest identyfikacja nastawienia mikroprzedsiębiorców do pozyskiwania kapitałów dłużnych. Pobrane z czasopisma Annales H -Oeconomia http://oeconomia.annales.umcs.pl Data: 19/07/2018 09:26:35 U M C S ELŻBIETA WROŃSKA-BUKALSKA, JULIA WILKOWSKA 352 Trudności w dostępie do kapitału przedsiębiorstw sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw Podmioty sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw stanowią ponad 96% liczebności ogółu podmiotów funkcjonujących w polskiej gospodarce, zatrudniając blisko 15% z ogółu liczby osób pracujących i tworząc ponad 73% PKB [Łapiński i in., 2016]. Jedną z barier rozwoju przedsiębiorstw sektora MSP jest wskazywany trudny dostęp do źródeł finansowania [Matejun, 2010] . Kwestia utrudnionego dostępu do źródeł finansowania jest przedmiotem badań od wielu lat. Wskazuje się czynniki podażowe związane z funkcjonowaniem instytucji finansowych oraz brakiem oferty kierowanej do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw [Stiglitz, Weiss, 1981] . Jednak oferta produktów dla sektora MSP poprawia się systematycznie [Sadkowski, 2013] . W Polsce z ogółu podmiotów objętych obowiązkiem statystycznym (blisko 48 tys. firm) z kredytów i pożyczek korzysta niewiele ponad 70% podmiotów [GUS, 2016] . W 2016 r. mniej niż 25% firm zatrudniających mniej niż 50 pracowników i niewiele ponad 25% firm zatrudniających od 50 do 249 pracowników złożyło wnioski kredytowe (przy przeciętnym odsetku dla ogółu firm 67%) [NBP, 2017] . Trudności w dostępie do źródeł finansowania od kilku lat są badane w kontekście strony popytowej. Badania dotyczące strony popytowej odnoszą się do poszukiwania przyczyn mniejszego popytu podmiotów sektora MSP na kapitały obce. Przyczyny te wiązane są z czynnikami poznawczymi przedsiębiorców (fallacies and biases of cognitive process) [Grégoire, Corbett, McMullen, 2011] . Na początku lat 90. XX w. T. Łuczka [1996] użyła wyrażenia "mentalność kredytowa", a w literaturze zagranicznej stosuje się pojęcie "zniechęconego kredytobiorcy" (discouraged borrower). Postawa taka oznacza, że przedsiębiorca nie aplikuje po środki kredytowe z uwagi na obawę dotyczącą odrzucenia wniosku [Levenson, Willard, 2000; Cavalluzzo, Wolken, 2005]. Przyczyną takiej obawy jest postrzeganie sytuacji finansowej swojego biznesu jako niewystarczająco dobrej [Sawicka, Tymoczko, 2014] . Cavalluzzo, Cavalluzzo i Wolken [2002] stwierdzili, że nawet połowa małych przedsiębiorstw z tych właśnie względów nie decyduje się aplikować o kredyt. Postrzeganie własnego biznesu nie zawsze ma związek z faktyczną sytuacją finansową podmiotu. Zwracają na to uwagę Freel i in. [2012], którzy stwierdzają, że "zniechęcony kredytobiorca" jest "dobrą" w sensie ekonomicznym firmą, która potrzebuje zewnętrznego finansowania, ale z obawy o odrzucenie wniosku kredytowego przez bank nie decyduje się aplikować o potrzebne środki. Spodziewane odrzucenie wniosku kredytowego ma tu efekt psychologiczny, polegający na tym, że może nieść dla przedsiębiorcy ryzyko utraty prestiżu. Potwierdzeniem siły oddziaływania czynników psychologicznych są badania Christiansen i Hain (2014), którzy dostrzegli, że w opisie "zniechęconego kredytobiorcy" większe znaczenie ma percepcja własnego biznesu niż sytuacja finansowa Pobrane z czasopisma Annales H -Oeconomia http://oeconomia.annales.umcs.pl