Focused Differences About Writing of Vowels in Texts on Költigin and Bilge Kağan Inscriptions
Osman MERT
2013
International Journal Of Turkish Literature Culture Education
Özet Köl Tigin yazıtının güney ve doğu yüzlerindeki metnin önemli bir kısmı, Bilge Kağan yazıtının kuzey ve doğu yüzlerine, cümleler ve kelimeler büyük oranda korunarak, birtakım değişikliklerle aktarılmıştır. Bu aktarma sırasında özellikle ünlülerin işaretlenmesiyle ilgili de birtakım değişiklikler yapılmıştır. Bu çalışmada Bilge Kağan Yazıtı üzerindeki yazı alanının genişliği ve anlaşılabilirlik dikkate alınarak metnin tekrar yapılandırılması sırasında ortaya çıkan bu farklılıkların
more »
... si amacıyla, önce Köl Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarındaki ortak metin, ünlülerin yazımıyla ilgili olarak karşılaştırılmış; ardından da yapılan değişiklikler tespit edilerek değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Köl Tigin Yazıtı, Bilge Kağan Yazıtı, Köktürk alfabesi, ünlülerin yazımı FOCUSED DIFFERENCES ABOUT WRITING OF VOWELS IN TEXTS ON KÖLTİGİN AND BİLGE KAĞAN INSCRIPTIONS Abstract An important part of the text on the side of south and east of Köl Tigin Inscription has been transcribed with many changes to the side of north and east of Bilge Kağan Inscription protecting sentences and words greatly. Many changes have been also made about especially marking of vowels during this transcription. With the aim of determining emerged changes during re-construction of text taking into consideration lucidity and wideness of writing sphere on Bilge Kağan Inscription, firstly, shared text in Inscription of Köl Tigin and Bilge Kağan has been compared as relating to writing of vowels and then evaluated by determining these changes. [ilgerü] kadırkan yış[ıg aşa ]b[od]unug ança kontur[tumız ança itdimiz]: Doğuda Kingan Dağlarının ötesine (kadar) halklarımızı öylece yerleştirdik, öylece örgütledik. BK D17 Görevli elemanda tespit edilen örnekler: Konuyla ilgili bir örnek tespit edilmiştir: : kunçuyug singilim kunçuyug birtimiz: (Eş olarak) kız kardeşim prensesi verdik. KT D20 []....: kunçuyug z[].... singilim k[unç]uyug birtimiz: (Eş olarak) kız kardeşim prensesi verdik. BK D17 Köl Tigin Yazıtında İşaretliyken Bilge Kağan Yazıtında İşaretlenmeyen /ö/ü Ünlüsü: Ortak metin aktarılırken anlaşılabilirlik ve yazı alanının durumu dikkate alınarak bazı kelimelerde ö/ü ünlüsünden tasarrufa gidildiği tespit edilmiştir: Kelime kök ya da gövdesinde işaretlenmeyen /ö/ü karakterleri: Konuyla ilgili on yedi örnek tespit edilmiştir: : üküş süçig sabınga yımşak agısınga arturup üküş türk bodun öltüg: (Çin halkının) tatlı sözlerine (ve) yumuşak ipekli kumaşlarına kanıp (ey) Türk halkı, çok sayıda öldün! KT G6 []K: üküş []K süçig sabınga yımşak agısınga arturup üküş türk bodun öltüg: (Çin halkının) tatlı sözlerine (ve) yumuşak ipekli kumaşlarına kanıp (ey) Türk halkı, çok sayıda öldün! BK K5 : antagıngın üçün antagıngın üçün igidmiş kaganıngın sabın almatın yir sayu bardıg: Böyle olduğun için, (seni) besleyip doyurmuş olan hakanlarının sözlerini (dinlemeden ve rızalarını) almadan her yere gittin. KT G8, 9
doi:10.7884/teke.191
fatcat:ivna6g4ikjf3nni7267dmalz7i