Öz Fosfor (P) bitki beslenmesinde makro besin maddesi olarak büyük bir öneme sahiptir. Toprak fosforu bünyesinde barındıran önemli bir doğal kaynaktır. Fosfor toprakta az bulunmakla birlikte çeşitli mekanizmaların da etkisindedir. Topraktaki fosforun adsorpsiyonuna etki eden özelliklerin teşhis edilmesi, fosforun bitki tarafından daha etkin kullanılmasına yardımcı olacak stratejilerin geliştirilmesine imkan sağlayacaktır. Bu amaçla, Ankara-Sarayköy (Düver Serisi) ve Şanlıurfa-Koruklu (Harran

more »

... isi) bölgesinden alınan iki farklı toprakta, toprakların fraksiyonlarında, organik madde ile P-adsorpsiyonu arasındaki ilişki çalışılmıştır. Toprakların ve fraksiyonlarının P-adsorpsiyon maksimumları, içerisinde 0-50 mg P (KH 2 PO 4 ) kg -1 konsantrasyonları bulunan 0.01 M CaCl 2 çözeltisi ile oda sıcaklığında (25 O C) 24 saat dengeye getirilmesi ve çözeltideki P'un spektrofotometre ile okunması ile elde edilmiştir. Çalışma sonucunda, P-adsorpsiyonu 124-323 mg P kg -1 arasında elde edilmiştir. Her iki toprak ve bu toprakların fraksiyonlarına ait (Harran serisi kil fraksiyonu hariç) Langmuir adsorpsiyon izotermlerinde yüksek bir korelasyon (p<0.01) gözlenmiştir. Langmuir izoterminden hesaplanan yükleme enerjileri k=0.42-15.67 L mg -1 P arasında ve ayırma faktörü 1-6.33x10 -16 arasında hesaplanmış ve olayın adsorpsiyon lehinde gerçekleştiğini göstermiştir. Çalışma sonuçlarına göre organik maddenin her iki toprakta adsorpsiyon bölgelerini maskeleyerek P-adsorpsiyonunu azalttığını söylemek mümkündür. Sonuçlar ayrıca toprak mineralojisinin P adsorpsiyonunu kontrol eden önemli bir faktör olduğunu da göstermektedir. Abstract Soils are a significant natural source of Phosphorus containing in macro nutrients, which is important in plant nutrition. Phosphorus is under the influence of various mechanisms with little presence in the soils. Identification of the properties that affect the adsorption of phosphorus in the soil will enable the development of strategies. This will help the plant to use phosphorus more effectively. For this purpose, Phosphorus adsorption (P-adsorption) capacity and its relationship with organic matters were studied by using two different soils (Düver and Harran series) from Ankara (Sarayköy) and Urfa (Koruklu) and fractionations of them. Adsorption values for the soil a samples and their fractionations were obtained by equilibrating the respective soil samples for 24 hours at 25 O C temperature with 0.01 M CaCl 2 , containing 0-50 mg kg -1 of applied external P as KH 2 PO 4 . The results of this study showed that P-adsorption maximum of these soils and its fractionations were between 124 mg P kg -1 and 323 mg P kg -1 . Langmuir adsorption Toprak Su Dergisi, 2017, 6 (2): (59-70) Soil Water Journal 60 isotherms showed well fitness with correlation (p<0.01) in all the soils and their fractionations except in removed organic matter of the Harran soil clay fractionations. The constant related to bonding energy (k) and R calculated from the Langmuir adsorption model varied from 0.42-15.67 L mg -1 and 1-6.33x10 -16 which means that the event occurred in favor of adsortion. The results showed that the organic matter decreased P-adsorption, masking the adsorption sites in the soils. The further results showed that soil mineralogy is an important factor for controlling P-adsorption.